انتظارات زنده یاد فرشچیان برآورده نشد آثاری که نقشه راه حکمرانی است
کیت هنری: به گزارش کیت هنری، مراسم بزرگداشت زنده یاد محمود فرشچیان عصر دوشنبه سوم شهریور برگزار و در این مراسم در رابطه با انتظارات برآورده نشده این هنرمند سخن گفته شد.
به گزارش کیت هنری به نقل از مهر، مراسم نکوداشت زنده یاد محموپ فرشچیان استاد نگارگر ایرانی عصر دوشنبه ۳ شهریور در تالار وحدت برگزار گردید. در این مراسم، سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، سیدرضا صالحی امیری وزیر میراث فرهنگی و گردشگری، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه دولت دوازدهم، نادره رضایی معاون هنری وزارت فرهنگ، علیرضا اسماعیلی دبیر فرهنگستان هنر، احمد مسجدجامعی، حجت الاسلام خسروپناه دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی، هنرمندان و چهره های هنری و فرهنگی چون جهانبخش سلطانی، حسام الدین سراج، حسین عصمتی، آتش تقی پور، اسماعیل خلج، سهیل محمودی، ایرج حسابی فرزند پروفسور حسابی و خانواده زنده یاد فرشچیان حضور داشتند. این مراسم با قرائت آیاتی از کلام الله مجید و پخش سرود جمهوری اسلامی ایران شروع شد. در شروع مراسم، برش هایی از صحبت های مرحوم فرشچیان در حضور دانشجویان خارجی، کلاس های او، عرض ارادت ایشان به مردم ایران و ائمه اطهار علیهم السلام، در چارچوب ویدئویی کوتاه پخش گردید.
هم نخبه هم عامی آثار فرشچیان را درک و تعبیر می کنند
بهمن نامور مطلق رییس پیشین فرهنگستان هنر و دانشگاه استاد فرشچیان، نخستین سخنران مراسم بود که در سخنانی بیان کرد: انسان یک موجود مفهوم ساز است که وقتی با پدیده شگفتی مواجه می شود تلاش می کند مفهوم سازی کند. ما با یک پدیده شگفتی همچون آقای فرشچیان مواجهیم که باید چند صد سال بگذرد تا کسی مثل او ظهور کند. بهترین نوع مواجهه برای ما، تصویرسازی و مفهوم سازی است و بدین سبب می توان در رابطه با او صحبت و تعریف کرد. استاد فرشچیان نیاز به تعریف ندارد اما ما اگر بتوانیم آثار او را با مسأله سازی تعریف نماییم هنر ایشان را می توان در جامعه ساری و جاری کرد. وی با اشاره به وحدت و کثرت در آثار فرشچیان، اظهار داشت: یکی از خاصیت های مهم آثار فرشچیان، این است که این آثار بگونه ای هستند که هم نخبه هم عامی، آنها را درک و تعبیر می کنند. نامور مطلق با اعلان اینکه فرشچیان ۲ آرزو داشت که محقق نشد، توضیح داد: آقای فرشچیان نسبت به هنرستان هنرهای زیبای اصفهان این اصرار را داشتند که شیوه آموزش سنتی به مدل آموزشی این هنرستان که خودش پرورش یافته این مرکز بود، برگردد. همچنین، باوجود زحمات بسیاری که در دانشگاه استاد فرشچیان کشیده شد اما شیوه استاد شاگردی در این دانشگاه پایه گذاری نشد. در واقع انتظارات استاد پاسخ داده نشد از مدل پذیرش هنرجو (عدم دریافت شهریه و …) تا شیوه و الگوی تدریس در دانشگاه. وی تصریح کرد: بدانید که تحقق آرزوهای بزرگانی چون فرشچیان، بهترین بزرگداشت برای آنهاست. حجت الاسلام خسروپناه دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی در ادامه اظهار داشت: امروز در محفل تکریم روح بلند استادی گردهم آمدیم که نبودش ضایعه ای بزرگ خواهد بود. او، از تبار نوابغی بود که شاید سال ها زمان نیاز باشد این خاک تمدن خیز، چون اویی را بپروراند. ما وظیفه داریم بعد از این فقدان، هنر استاد را در اصول راهبردی برای حمکرانی فرهنگی استخراج نماییم.
آثار فرشچیان را باید به چشم دل دید
وی با بیان چند محور سخنانش را اضافه کرد: محور اول رمزگشایی از حکمت هنر فرشچیان که تجلی ایمان در خلاقیت است. پیوند خلقت و حکمت عمیق است که در آثارش ظهور داشت. «ارادت خالصانه به ائمه اطهار علیهم السلام در خلق آثاری چون ضامن آهو»، «پاسخ مومنانه به تجدد و سنت» (که نزاع بسیاری بر سر این ۲ است) و «هنر به مثابه فکرت مجسم» سه نکته ای است که این پیوند خلقت و حکمت در آثارش را تشریح می کند. خسروپناه با تأکید بر این که آثار فرشچیان را نباید دید بلکه باید با چشم دل دید، هنر مرحوم فرشچیان را یک سنت زنده و پویا دانست. وی اظهار داشت: هنر استاد فرشچیان، میراث راهبردی الگوی فرهنگ است؛ میراث او یک نقشه راه عملیاتی برای ما است. ما نباید تنها به آثار ایشان بنازیم، بلکه باید از آثار وی در حکمرانی بهره ببریم. «نهادسازی از یک مکتب»، «هنرمند به مثابه سرمایه ملی» و «هنر اصیل به مثابه سفیر فرهنگی» نیز از میراث راهبردی هنر اوست. هنر او زبان مشترک همه ایرانی ها با سلایق مختلف بود و این موضوع، وظیفه ماست که از آن بهره بگیریم. دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی خاطرنشان کرد: تأسیس نهضت جهانی سازی حکمت هنر ایرانی اسلامی همچون اقداماتی است که ما وظیفه داریم به عاقبت برسانیم. الگوی حکمرانی فرشچیان و روح الگوهای استاد باید تکثیر شود. در ادامه، سهیل محمودی پشت تریبون آمد و با یادی از زنده یاد محمود فرشچیان و سال هایی که مراسم رونمایی از کتاب های وی در تالار وحدت برگزار می شد، اظهار داشت: صحبت از این بود که استاد فرشچیان نماد ملی و فرهنگی ماست و من می خواهم ۲ قطعه شعر در رابطه با ایران و مردم ایران بخوانم و می دانم روح استاد فرشچیان نیز با این قطعات شاد خواهد شد.
تاها بهبهانی هنرمند پیشکسوت نقاش و مجسمه ساز در ادامه پشت تریبون آمد و اظهار داشت: در این مراسم، یاد مراسم خاکسپاری ایران درودی افتادم که در مراسم وقتی تابوتش را جلوی تریبون گذاشتند، خودش به من گفت «بگو». ایران درودی از سرطان نمرد، بلکه دق کرد. سرش را کلاه گذاشتند؛ خانه اش را در پاریس فروخت تا برای جوانان ایرانی، موزه ای برای مبادله هنر ایران و جهان تأسیس کند اما شهرداری به او یک زمین داد که چهار معترض داشت!
فرشچیان با نارضایتی سر بر بالین مرگ گذاشت
وی بیان کرد: آخرین ملاقات من با آقای فرشچیان در خانه عشق و دوستی، خانه «گویا» بود. آنجا به او برای تأسیس دانشگاه فرشچیان تبریک گفتم اما او راضی نبود و می گفت «من دانشگاه مستقل می خواستم اما مستقل نشد..» من به عنوان نسلی از نقاشان و مجسمه سازان اینها را می گویم که دیگر امکان دارد سالیان آخرشان را نزد شما باشند، امروز فرصت خوبی است که به آنها فکر و توجه کنید. بهبهانی اظهار داشت: استاد فرشچیان تحولی بزرگ در نگارگری ایرانی به وجود آورد که گرفتار تکرار شده بود و دلگیر بود. انسانی بود که شعر و ادبیات می دانست و از خانواده ریشه داری بود. امروز که تصویرش را دیدم قلبم لرزید و یقیناً او با نارضایتی سر بر بالین مرگ گذاشت. دوست داشت دانشگاهش مجانی باشد اما نشد. همچنین که ایران درودی هم می گفت پول موزه را می دهد و موزه ای تأسیس نشد! وی در رابطه با آثار خاص زنده یاد فرشچیان بیان کرد: استاد فرشچیان تابلوی «عصر عاشورا» را در بیابان برهوتی نشان میدهد که غمی بزرگ را نمایان می کند و وقتی آنرا به یک خارجی هم نشان دادم، آنرا تراژدی دانست. من برای تابلوی عصر عاشورای استاد فرشچیان گریه می کنم چون خیلی زیباست. تابلوی «شمس و مولانا» استاد فرشچیان غوغایی هنری به پا کرد که بعدها هنرمندان خارجی در آثارشان از آن الهام گرفتند. بهبهانی با گلایه از بی نظمی در هویت بصری شهر، اظهار داشت: اگر تابلوهای فرشچیان همچون نیایش را در شهر می آویختند، این بی نظمی شهر کمی کمرنگ می شد. فرشچیان در دل ها می ماند، یادش گرامی باد و امیدوارم روزی همین جا جمع شویم و برای هنر و فرهنگ ایران به پا خیزیم.
در ادامه، قطعاتی موسیقی و با آواز حسین علیشاپور اجرا شد که او ابیاتی را از حافظ خواند.
فرشچیان روایت گر حقیقت بود
پریسا شادقزوینی نیز در ادامه مراسم اظهار داشت: استاد را عارفی می دانم که عرفانش در آثارش تجلی پیدا کرده است. برخی به مضامین تاریخی روی می آورند و برخی به داستان و روایت ها، اما استاد ما روایت گر حقیقت بود. استاد نقاش دل بود نه نقاش خط؛ استاد خط حقیقت را به ظهور رساند. هنرمندی ایشان فراتر از آموزه بود و بی شک تا وقتی که دل به معرفت حقیقت نرسیده باشد، نمی توانست آثارش را درک کند. محمدحسین حلیمی هنرمند نقاش پیشکسوت و عضو پیوسته فرهنگستان هنر، نیز بیان کرد: فرشچیان جایی در وجود همه ایرانی ها نشسته است و این اوست که به من الهام می دهد که با شما حرف بزنم. حضور آقای خسروپناه در اینجا و صحبت هایی که داشتند برای ما هنرمندان بسیار باارزش است. وی در رابطه با طراحی ضریح مقدس حضرت سیدالشهدا توسط مرحوم فرشچیان اظهار داشت: استاد فرشچیان وقتی ضریح متبرک را طراحی کرد، طراحی هایی بود که همچون آثار محتشم کاشانی مرثیه سرایی می کرد.
فرشچیان هنرمندی جهانی با شناسنامه ای ایرانی است
احمد مسجدجامعی نیز به عنوان یکی دیگر از سخنرانان اظهار داشت: معنویت روحی زنده یاد فرشچیان را در آثارشان می توان دید. از هزار اثر ایشان، ۲۰ اثر مذهبی است. این نور و عشق و محبت و تواضع که در آثار مذهبی ایشان می بینید، در همه آثار فرشچیان دیده می شود. در آثار فرشچیان، زنان نماد عشق و لطف هستند نه نماد جنسیتی. انسانیت است که دغدغه اصلی هنرمند بوده که جهانی شده است.
وی بیان کرد: نقاشان دنبال مشتری و نگاه ویژه هستند ولی آقای فرشچیان مردم را عوام نمی داند و به باورها احترام می گذارد. ما تابلویی به اسم «ضامن آهو» داریم که متعلق به قرن چهارم است. هنرمند بزرگی مثل ایشان که وارد علایق مردم شود نداریم ولی آقای فرشچیان این کار را کرد و هنرمندی است که دغدغه مردمی هم دارد.
مسجدجامعی اظهار داشت: امروز امکان ندارد از این کارگاه های نخبه پروری، نخبه بیرون بیاید! تمام راه هایی که در این مورد عنوان شد، بروکراسی هایی است که مانع علم و هنر در این کشور می شود. باید به جامعه هنری احترام گذاشت و اتکا کرد. مگر آقای فرشچیان محصول چه کارگاهی بود؟ کارگاهی که ایشان می رفت و به قول خودش شاگردی می کرد، مگر مدرک دانشگاهی و غیردانشگاهی می داد؟ مگر هیچ نهاد دولتی از آن حمایت می کرد؟ یا مگر به جهت اینکه آنجا مشغول شود، گزینش می شد؟
وی خاطرنشان کرد: آقای فرشچیان هنرمندی جهانی با شناسنامه ای ایرانی است و ایشان با برخی آنهایی که از کشورهای حاشیه خلیج فارس می خواستند آثارش را به قیمت بالایی بخرند، معامله نکرد. در همه موارد اصرار داشت نقاشی ایرانی را تصویر کند. یک مرتبه می گفت در نیویورک هفته ای سه روز به نمایشگاه ها می رفته است و آثار جدید را تماشا می کرد و این نشان میدهد هنرمند باید به روز باشد. ما نیازمند گفتگو هستیم.
مسجدجامعی در انتها اظهار داشت: همه مرغ های آثار فرشچیان درحال خواندن هستند، همه گل ها بوی عطر می دهند و وقتی طبیعت در کنار انسان قرار می گیرد آسمان و زمین و دو دنیا را به هم وصل می کند.
هنرمندی که قلبش برای ایرانی بودن می تپید
در ادامه، حسین سیمایی صراف وزیر علوم، تحقیقات و فناوری اظهار داشت: استاد محمود فرشچیان در ایران ماند و دل بستگی اش به فرهنگ و سنت ایرانی، اسلامی و مذهبی مشخص بود و به آداب و عرف مردم این سرزمین، وفادار ماند. او هنر نگارگری را با نوآوری، خلاقیت و نیروی خیال درآمیخت و برای ما ایرانی ها خاطراتی شیرین و ماندگار به یادگار گذاشت.
سخنران پایانی محمدرضا فرشچیان برادرزاده محمود فرشچیان بود که ضمن تشکر از حضار، بیان کرد: استاد فرشچیان ۴۵ سال در آمریکا زیست اما هیچ گاه پاسپورت آمریکایی نگرفت. تنها یک پاسپورت داشت و آن پاسپورت ایرانی اش بود. در روز وداع، هنگامی که پیکر مبارکش را می بردیم، برخی در جستجوی پاسپورت دیگری بودند، اما در کنار او تنها پاسپورت ایرانی و شناسنامه ایرانی اش پیدا شد. از ین جهت، از بزرگوارانی که بر ایرانی بودن استاد تاکید کردند، سپاسگزارم؛ چونکه دل او برای ایران می تپید و روحش برای مردم ایران قلم می زد.
در پایان مراسم نیز اعلام گردید که موزه استاد فرشچیان در مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد، از فردا سه شنبه ۴ شهریور بازگشایی می شود و علاقمندان می توانند به تماشای آثار این هنرمند فقید بنشینند.
بهبهانی با گلایه از بی نظمی در هویت بصری شهر، عنوان کرد: اگر تابلوهای فرشچیان همچون نیایش را در شهر می آویختند، این بی نظمی شهر کمی کمرنگ می شد. برخی به مضامین تاریخی روی می آورند و برخی به داستان و روایت ها، اما استاد ما روایتگر حقیقت بود. از هزار اثر ایشان، ۲۰ اثر مذهبی است.
منبع: كیت هنری
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان کیت هنری در مورد این مطلب