قصه تقابل 2 برادر تأثیر آدم و حوا بر تراژدی قابیل چه بود؟
کیت هنری: کارگردان نمایش قابیل از پیوند میان این نمایش با جهان امروز و چالش های کار با نسل جوان تر گفت.
مریم عبدلی کارگردان نمایش «قابیل» که این شب ها در خانه هنرمندان ایران روی صحنه رفته است در گفتگو با خبرنگار مهر در رابطه با مبحث این نمایش توضیح داد: این نمایش در رابطه با نخستین باری است که هابیل و قابیل فرصتی می یابند با یکدیگر سخن بگویند و در در این گفتگو بعضی از حفره هایی که در روابط شان وجود دارد نمایان می شود. نمایش کاملا روان کاوانه است و از زاویه دیگری به این مورد نگاه می کند. در سال ۱۳۹۲ این نمایشنامه را نصرالله قادری در دانشکده هنر و معماری برای درس «نقد نمایش» معرفی نمود. از همان زمان در ذهنم بود که این اثر را اجرا کنم و علتش هم حفره هایی است که در روابط پدر و مادرها با فرزندان شان می بینم. وی در ارتباط با میزان پایبندی به متن نمایشنامه اصلی «قابیل» نوشته فردریش کوفکا وکیل و نویسنده آلمانی بیان نمود: متنی که روی آن کار کردم ترجمه ایرج زهری است که قبل از انقلاب در مجله ای چاپ شده است. زبان آن کاملا آرکائیک و نسبتاً سنگین بود. ازاین رو من دیالوگ ها را محاوره ای کردم تا امروزی تر و بی زمان و مکان شود. شاید حدود ۱۰ درصد از دیالوگ ها را هم به این علت که بعضی از واژگان در انتها بندی یا مواضعی خاص ممکن بود در ذهن تماشاچی برداشت های نادرستی ایجاد کنند، حذف کردم.
عبدلی در رابطه با خصوصیت های اجرایی این نمایش اظهار داشت: اغلب کسانیکه نمایش را دیده اند تصور می کنند اثر چهار شخصیت دارد، در حالیکه نمایش اصلی تنها ۲ شخصیت دارد: هابیل و قابیل، که ۲ پسر هستند. اما من نمایش را با چهار نفر، یعنی ۲ دختر و ۲ پسر، اجرا کرده ام چونکه می خواستم اثری خلق کنم که جنسیت محور نباشد. برای من فرقی نمی کرد که فرزند دختر باشد یا پسر؛ ۲ خواهر باشند یا ۲ برادر. این نوعِ رفتار والدین است که آینده فرزندان را شکل می دهد. برایم مهم بود که هر عنصری که در صحنه استفاده می شود، دقیقا در جهت اهداف نمایش باشد. دکور بسیار ساده و کاربردی است و فقط چهار عنصر در صحنه وجود دارد که هیچ کدام بدون دلیل انتخاب نشده اند. مثلا یک تاب داریم که هابیل روی آن نشسته است. این تاب نماد عدم ثبات شخصیت هابیل است. وقتی او روی تاب نشسته و تکان می خورد، یعنی میان زمین و آسمان است. شخصیت هابیل در اینجا دچار پارانویا است. وی افزود: تلاشم بر این بوده که زبانِ گفتار با نمادهای صحنه هماهنگ باشد. اجرا، سبک اکسپرسیونیستی دارد اما به شکل مینیمال است تا بتواند حرف خویش را به گوش تماشاچی برساند. نمایشنامه نگاه متفاوتی دارد و باآنکه اثر متعلق به زمان حال نیست و قبل از جنگ جهانی دوم نوشته شده اما همچنان به روز و معنادار است. این متن بیان می کند که نه کسی هابیل، زاده می شود و نه کسی قابیل. انسان ها با برخی تفاوت های شخصیتی متولد می شوند که اگر با این تفاوت ها درست رفتار نشود امکان دارد سبب بروز مشکلاتی شود که از دل آن قابیل ایجاد می شود.
عبدلی در رابطه با فرآیند انتخاب بازیگر اظهار داشت: سخت ترین بخش کار من انتخاب بازیگران بود. اشخاصی را که می شناختم اغلب هم سن یا بزرگ تر از خودم بودند اما برای این نمایش بازیگران باید جوان تر می بودند و کار با جوان ترها دشوار است چونکه آنها هم خویش را مدعی می دانند و هم در عمل، کم تجربه هستند و پیدا کردن کسی که بتواند عمق متن را درک کند و نقش را به درستی اجرا کند، خیلی سخت بود و همین سبب شد فرآیند تمرین طولانی شود. به نظر من اولین چیزی که باید در آموزش تئاتر به هنرجو یاد داد اینست که قدر کاری را که به او پیشنهاد شده بداند و دوم این که احترام به کارگردان را بیاموزد و سوم هم این که بداند در هیچ بخشی به جز حوزه بازیگری خود، اجازه دخالت ندارد. متاسفانه، ما ایرانیان عادت داریم در رابطه با هر چیزی اظهار نظر نماییم، چه تخصص داشته باشیم چه نداشته باشیم و این مساله در بین هنرجویان تازه کار بسیار شدیدتر است. کارگردان نمایش «قابیل» در رابطه با چالش های اقتصادی امروز تئاتر اظهار داشت: هزینه های کار بسیار بالا بود و مخاطب هم دیگر مثل قبل علاقمند به تماشای تئاتر نیست. با وجود آن که یکی از خصوصیت های نمایش من مدت زمان کوتاه آن است و خسته کننده نیست، اما استقبالی که بنظر می رسید رخ نداد. این وضعیت فقط مخصوص ما نیست. حتی در سالن های بزرگ مانند سالن اصلی تئاترشهر شاید فقط ۲۰۰ بلیت فروخته می شود و این برای گروه ها، صدمه بزرگی است. با این وجود من بیشتر به دنبال آن بودم که خود اثر دیده شود. او در آخر خاطرنشان کرد: بخشی از دلایل این شرایط به وضعیت اقتصادی مربوط است. قیمت بلیت نمایش ما ۲۵۰ هزار تومان است؛ یعنی نصف قیمت یک ساندویچ و نوشابه اما مردم دیگر حاضر نیستند برای فعالیتهای فرهنگی هزینه کنند. حتی در سینما هم وضع همین است. در سینما آزادی یا فرهنگ، گاهی فقط ۸ تا ۲۰ نفر در سالن نشسته اند و دیگر کسی دغدغه فرهنگی ندارد. فکر می کنم این مساله با شرایط اجتماعی و اقتصادی و تأثیرات روانی جنگ مرتبط می باشد و خود ما هم از این افسردگی ها بی نصیب نمانده ایم.
نمایش «قابیل» از ۳۱ تیر تا ۲۱ مرداد هرشب در سالن انتظامی خانه هنرمندان ایران روی صحنه می رود. عوامل اصلی این نمایش عبارتند از: نویسنده: فردریش کوفکا، مترجم: ایرج زهری، کارگردان و تهیه کننده: مریم عبدلی، بازیگران: گودرز هاجری، مرسده افشار، محمد جوادی، مرضیه بازیار، مریم عبدلی و با صدای میکائیل شهرستانی. در خلاصه داستان این نمایش آمده است: هابیل و قابیل فرزندان آدم و حوا، برای اولین بار هم سخن می شوند.
منبع: artkit.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان کیت هنری در مورد این مطلب