ArtKit کیت هنری
گفتگوی صریح مهر با عوامل هناس -۲؛

می گفتندبا این فیلم همکاری کنید بیچاره می شوید!

می گفتندبا این فیلم همکاری کنید بیچاره می شوید! به گزارش کیت هنری محمدرضا شفاه تهیه کننده فیلم سینمایی هناس ضمن اشاره به برخی سیگنال های منفی به عوامل این فیلم برای عدم حضور در این پروژه، گرانی بلیت سینماها را سبب تهدید منافع سینما دانست.



خبرگزاری مهر- گروه هنر- محمد صابری: اکران عمومی فیلم سینمایی «هناس» در حالی در سینماهای سراسر کشور ادامه دارد که هنوز بخش عمده ای از ظرفیت بالقوه این فیلم برای جذب مخاطبان هدف خود به سینما، به فعلیت درنیامده است. شرایط نامساعد حاکم بر چرخه اکران سینماها، نبود عزم و اراده ای ملی برای معرفی فیلمهای درحال اکران و فراخوان مخاطبان برای بازگشت به سالن ها و دست اندازهایی همچون افزایش قیمت بلیت سینماها همچون مواردی است که میتوان در تحلیل چرایی این اتفاق به آنها اشاره نمود.
«هناس» اما همچنان به مسیر خود در اکران ادامه می دهد و طبق خبرهای منتشرشده، اجرای آزمایشی طرح فروش بلیت با قیمت شناور برای این فیلم سینمایی در سینماهای حوزه هنری، سیر صعودی مخاطبان این فیلم را به دنبال داشته است.
همزمان با اکران عمومی «هناس» میزبان محمدرضا شفاه تهیه کننده و حسین دارابی کارگردان این فیلم سینمایی در خبرگزاری مهر بودیم تا از مصائب تولید و اکران فیلم با تمرکز بر مضامین استراتژیک در سینمای ایران صحبت نماییم.
شفاه و دارابی در بخش نخست این گفتگوی صریح به طرح برخی گلایه ها و ناگفته درباره مواجهه داوران جشنواره فجر با این فیلم پرداختند و در ادامه از نبود عزم ملی برای پشتیبانی از تولید و اکران فیلم هایی از جنس «هناس» گفتند.
آنچه در ادامه می خوانید، بخش دوم و پایانی گفتگوی خبرگزاری مهر با تهیه کننده و کارگردان فیلم سینمایی «هناس» است.
نسخه ویدئویی این گفتگوی صریح را می توانید اینجا تماشا کنید.
* درباره «هناس» این نکته قابل توجه است که این فیلم چنان سوژه به روزی دارد که تنها چند روز مانده به اکران عمومی آن شاهد اتفاقی مشابه به آن در همین خیابان های تهران بودیم. در رویارویی با ترور شهید صیاد خدایی، اگر سینمای ایران محصولی مانند «هناس» را نداشت احتمالا خیلی حسرت می خوردیم اما عجیب است حالا که این فیلم را داریم، چرا برای عرضه درست و گسترده آن در واکنش به تکرار حادثه ترور، اقدام نکردیم و نمی کنیم؟ چرا در شرایطی که مظلومیت ما در مقابل تروریسم تکرار می شود همه ارکان پای کار فیلمی مثل «هناس» نمی آیند؟
محمدرضا شفاه: وقتی ما تصمیم به اکران یک فیلم می گیریم، تقریباً با همه جا باید وارد مذاکره شویم تا مشخص شود هر کس چه کمکی می تواند به دیده شدن فیلم داشته باشد. در همین مدت وقتی با مسؤلان درباره «هناس» صحبت می کردم، متوجه می شدم که یا از قبل نام فیلم را شنیده بودند و می دانستند چقدر مهم می باشد یا وقتی به آنها معرفی می کردیم تاکید می کردند که چقدر این مورد مهم می باشد. هیچکس این اهمیت را نفی نمی کند و اتفاقاً همه هم می گویند ما چه کمکی از دستمان برمی آید؟ در عین حال اما یک بیماری اداری کلان در کشور ما وجود دارد!
مثلاً یکی از نهادها باید خدماتی را برای اکران «هناس» به ما عرضه می کرد و این کار را دو هفته قبل باید آغاز می کرد، همه مسؤلان این نهاد هم با این حمایت موافق بودند و مدیر بالادستی کلانش هم اگر بفهمد این حمایت به تأخیر افتاده همه آنها را اخراج می کند! با این وجود، این حمایت تازه از روز گذشته محقق شده است آن هم پس از صدهزار بار پیگیری ما! درباره کمکی صحبت می کنم که هر یک روزش برای ما قیمتی بود اما دو هفته در اجرایی شدن آن تأخیر افتاد. این بیماری درباره سازمانی است که مدیرش می گوید من می دانم چقدر کارت مهم می باشد و بابت آن سر روی شانه ات می گذارد و زار زار گریه هم می کند، اما وقتی وارد ساختار اداری سازمان می شوید، با نمی شودها مواجه می شوید! نمی دانم این مریضی اداری چیست! عمده مشکلاتی که شما بعنوان مشکل سیستمی به آن اشاره می کنید از این جنس است. این که می گویم سیستم همین که جلوی ما را نگیرد، ما راضی هستیم، به همین شرایط بازمی گردد. واقعاً هم این بیماری گسترده است و محدود به یک سازمان و دو سازمان نیست. اراده های بالادستی در جمهوری اسلامی معمولا به سادگی منجر به اقدام اجرایی نمی شود؛ چرا؟ این گونه است که هرچند کل سیستم برای خدمت به این نوع از فرهنگ و سینمای استراتژیک طراحی شده اما هیچیک از این کارها در آن انجام نمی شود! مسائل دیگر چون در ساختارهای خصوصی پیگیری می شود هیچ مشکلی ندارند، در یک شرکت خصوصی اگر مدیر تصمیمی بگیرد و در اجرای آن تأخیر بیفتد، همه پایین دستی ها عوض می شوند. در سیستم دولتی اما این گونه نیست و بالای ۴۰ سال است که همه می گوییم باید این ساختار درست شود...
شفاه: دو سه سال پیش هیچ کاری نمی توانستیم بکنیم و تاکید هم می کنم که منظورمان صرفا تغییر دولت ها نیست. تفاوت نسلی سبب قبراق تر شدن نهادها شده است. در عین حال حقیقت اصلی این است که «هناس» باید تبدیل به یک مبحث ملی در کشور می شد، اما این اتفاق رخ نداده است حسین دارابی: واقعاً زمان در کار ما بسیار مهم می باشد، بخصوص در شرایط امروز. در عین حال به نسل جوانی که به میدان آمده اند واقعاً امیدوارم. اتفاقات خوبی در بعضی نهادها رخ داده است. دم بچه های شهرداری گرم که برای تعامل میتوان با آنها پای مذاکره نشست و حرف زد. دم بچه های صداوسیما و حوزه هنری گرم که میتوان با آنها تعامل داشت. دم بروبچه ها خبرگزاری ها گرم که پای کار آمده اند تا برپایه دغدغه های شخصی خود کار را پیش ببرند. همه با تمام وجود پای کار هستند و من بابت آن خدا را شکر مِی کنم. اگر همین حرف ها را سه سال پیش می خواستیم بزنیم، باید می گفتیم هیچکس پای کار نیست و تا می آمدیم آغاز به کار نماییم، فرصت اکران مان تمام شده بود، نه به بیلبورد می رسیدیم و نه به تیزر و چیزهای دیگر!
شفاه: این حرف درست است که دو سه سال پیش هیچ کاری نمی توانستیم بکنیم و تاکید هم می کنم که منظورمان صرفا تغییر دولت ها نیست. تفاوت نسلی سبب قبراق تر شدن نهادها شده است. در عین حال حقیقت اصلی این است که «هناس» باید تبدیل به یک مبحث ملی در کشور می شد، اما این اتفاق رخ نداده است. اینجا حتما اشکالی وجود دارد. نه به این علت که ما این فیلم را ساخته ایم، ما هم بخشی از چرخ دنده های این سیستم هستیم. ما این فیلم را ساختیم چون وظیفه داشتیم درباره این مورد حرف بزنیم و احساس می نماییم وظیفه خویش را انجام داده ایم. اگر این کار را انجام نداده بودیم، مکلف به پاسخگویی بودیم. حرف من این نیست که ما کارمان را خوب انجام دادیم و چرا دیگران انجام نمی دهند؛ حرفم این است که اگر ۱۰ دولت دیگر هم در ایران طی دو سه سال آینده تغییر کند، باز هم مساله اصلی کشور همان مساله ای است که در «هناس» دارد مطرح می شود. این مساله، مساله جهانی ما است. چرا کل سیستم با همه توان پشت این فیلم نمی آید؟ این ضعف اراده در کجاست؟ همه دوستانی هم که تا امروز پای کار آمده اند، ما برایش پیش قدم شدیم، در صورتیکه سیستم باید خودش چالاک باشد و پیگیر اکران فیلمی از جنس «هناس» باشد. در این زمان خبرنگارها بیشتر پیگیر اکران «هناس» بودند تا مدیران!
* آقای دارابی بعنوان یک سوال شخصی می خواهم بدانم لحظه ای که خبر ترور شهید صیاد خدایی به گوش تان رسید، چه احساسی نسبت به فیلمی که با همین مبحث ساخته بودید، پیدا کردید؟ نگاه تان پس از ساخت «هناس» نسبت به مبحث ترور چقدر تغییر کرده است؟
دارابی: حس خوبی داشتم. طبیعتاً از شنیدن خبر ترور این شهید، ناراحت شدیم و در عین حال خوشحال شدیم که او به فیض شهادت رسید. حسم این بود که با این همه ادعایی که درباره حقوق بشر وجود دارد، چگونه در خیابان های تهران و جلوی چشم مردم عادی دارد ترور اتفاق می افتاد و هیچ کس آنرا در بوق و کرنا نمی کند؟ چگونه می شود که اینقدر راحت سرمایه ها و نخبه های کشور را مقابل چشم مردم عادی و مقابل چشم زن و بچه شان ترور می کنند؟ آن کسی که به میدان جنگ می رود و شهید می شود هم مظلوم است اما این که کسی را در مقابل خانه و مقابل چشم خانواده ش شهید کنند، مساله دیگری است.
ما احساس خوبی نسبت به ساخت «هناس» داشتیم. البته این کار نسبت به دینی که ما بر گردن داریم و باید ادا نماییم، هیچ است، نمی خواهم کار خودمان را بزرگ بدانم اما به اندازه خودمان گویی دین مان را ادا کرده ایم. خاطرم هست جلسه ای با خانم شهره پیرانی داشتم و با کراهت از او خواستم که اگر اذیت نمی شوند جزئیات لحظه ترور را برایم بازگو کنند. ایشان قلم بسیار خوبی دارند و بسیاری از پیشنهاد من هم استقبال کردند. دو ساعت جلسه داشتیم و از ریزترین جزئیات تجربه خود در آن لحظه برای من گفتند. به پهنای صورت گریه می کردند و من هم گریه می کردم. آنقدر که این صحنه و تجربه سنگین بوده است، آن هم بعد از ۱۰ سال! ما در فیلم «هناس» تنها گوشه کوچکی از این صحنه را توانستیم به تصویر درآوریم. پرده سینما برای نمایش این عظمت، واقعاً محدود و کوچک است.
وقتی خانم پیرانی از آن جلسه رفت، با خودم گفتم خدایا کمک کن بتوانم مظلومیت این خانواده ها را به تصویر درآورم. یک زوج که از چادرهای عشایر خودشان را بالا کشیده بودند و تا این مرحله از بالاترین سطوح علمی رساندند، به همین راحتی حذف می شوند! چه کسی این تصمیم ها را می گیرد؟ واقعاً از خدا خواستم که بتوانم بخشی از مظلومیت این خانواده ها را تصویر کنم. نه فقط خانواده این شهید، به اندازه تاریخ انقلاب ما خانواده قربانی ترور داریم. زمانی مردم عادی را در کوچه و خیابان ترور می کردند تنها به جرم داشتن ریش و یا نصب عکس امام (ره) در مغازه. از خدا توفیق و برکت خواستم که گوشه ای از این مظلومیت را نشان دهیم و زمانی که خبر شهید صیادخدایی رسید با خودم گفتم خداراشکر که به اندازه خودمان توانستیم ادای دینی داشته باشیم.
پیش از ساخت فیلم و در روز ترور شهید فخری زاده، واقعاً حال همه ما بد بود. وقتی با پسر شهید فخری زاده صحبت می کردم، می گفت ما ۲۰ سال منتظر این لحظه بودیم. این خیلی عجیب است، یعنی ۲۰ سال بود که می خواستند از شهید را ترور کنند. وقتی «هناس» را ساختم، بابتش خدا را شکر کردم.
* در میانه صحبت های تان اشاره ای به سختی کار درباره سوژه هایی از این دست در بدنه سینما گفتید و این که در جریان غالب سینمای ایران، صحبت درباره ساخت آثاری با این مضامین دشوار می باشد. چرا به واسطه رفتن سراغ این موضوع ها در جامعه سینما غریب واقع می شوید؟ آن هم در حالیکه فیلمی مانند «هناس» سوای از وجوه استراتژیکش یک فیلم انسانی و عاشقانه است که نمی توان ابعاد انسانی آنرا نادیده گرفت.
شفاه: دیدگاهی از بیرون نسبت به سینمای ایران وجود دارد که خیلی وقت ها توأم با یک بی انصافی است. این دیدگاه هم به سبب اشتباهاتی است که طبیعتاً در هر صنفی وجود دارد و گاهی امکان دارد برخی حرفی بزنند که آنرا به کل خانواده سینما تعمیم بدهند. دیدگاه دیگری از درون صنف وجود دارد که آرام آرام برای ما شکل گرفته است. بالاخره نزدیک ۸ سال است که ما داریم با این آدم ها کار می نماییم، آدم هایی که سال ها از بیرون آنها را دیده بودیم و حالا خودمان هم جزوی از آنها شده ایم. در برخورد نزدیکی که با بچه های سینما در این سال ها داشته ام، همدلی بسیار بالایی با همه نگاه هایی که درباره اش صحبت کردیم، دیده ام. طبیعتاً آنها هم نقدهایی دارند، کمااینکه ما هم نقدهایی داریم و گاهی که این نقدها را مطرح می نماییم، تعجب می کنند که مگر شما هم به شرایط نقد دارید!
شفاه: در راه ساخت «هناس» برای ما هم پیش آمد که می فهمیدیم به برخی عوامل مان سیگنال می دهند که در این پروژه حضور نداشته باشید. تعداد اندکی از افراد این مساله را با ما مطرح می کردند که ما با آنها گفتگو می کردیم تا خیال شان راحت شود. درباره فیلمهای مثل «هناس» شاهد جریان هایی از این جنس هم هستیم که گاهی بیرون سینما می آیند و اهالی سینما را نسبت به آینده کاری شان می ترسانند ولی آنچه سبب می شود در بعد کلان، اتفاقی که باید رخ ندهد به این علت است که ما اساساً در این حوزه ها کم کار کرده ایم. من اعتقاد دارم شما اگر بخواهید در سینما ژانر جدیدی را به راه بیندازید، فارغ از این که مثل «هناس» حاشیه های غیرسینمایی هم داشته باشد و یا مانند فیلمهای فانتزی هیچ حاشیه ای نداشته باشد، با همین شرایط مواجه هستید. فکر می کنید هم اکنون اگر بخواهید فیلم کودک بسازید، اهالی سینما استقبال می کنند؟ البته که فیلم هایی مانند «هناس» سختی های دیگری هم دارد اما یکی از مهم ترین ارکان در همه این موارد این است که ما ابتدا باید زبان مان برای حرف زدن درباره این گونه ها در سینما باز شود. سینما هنوز در این عرصه ها زبان باز نکرده است.
میزان علاقه ای که مردم و فیلمسازان به مضامین اجتماعی دارند، سبب تولید حجم بزرگی از آثار اجتماعی در سینمای ایران شده است. هر کسی هم که می خواهد وارد میدان شود می تواند با سینمای اجتماعی این مسیر را ساده تر بپیماید و البته که کار اشتباهی هم نکرده است. حقیقت این است درباره فیلم هایی که عرف سینمای ایران نیست، هنوز زبان باز نکرده ایم. ما خیلی باید از این دست فیلمها بسازیم تا سینما نسبت به این موضوع ها اهلی شود، تا برسیم به جایی که وقتی سوژه ای مطرح می شود از آن استقبال شود و همه پای کار بیایند.
علاوه بر این نکته، درباره فیلم هایی از جنس «هناس» مساله دیگری هم وجود دارد و آن این که بالاخره در سینمای ایران کسانی هستند که اهالی سینما را نسبت به این موضوع ها می ترسانند. تعداد آدم نه فقط درون سینما که در بیرون سینما هم وجود دارند که به اهالی سینما سیگنال می دهند اگر در این پروژه کار کنی، بیچاره می شوی! اهالی سینما هم که فعال سیاسی نیستند و آن افراد از همین عدم اشراف این فعالان سینمایی، نهایت استفاده را می کنند.
در مسیر ساخت «هناس» برای ما هم پیش آمد که می فهمیدیم به برخی عوامل مان سیگنال می دهند که در این پروژه حضور نداشته باشید. تعداد اندکی از افراد این مساله را با ما مطرح می کردند که ما با آنها گفتگو می کردیم تا خیال شان راحت شود. درباره فیلمهای مثل «هناس» شاهد جریان هایی از این جنس هم هستیم که گاهی بیرون سینما می آیند و اهالی سینما را نسبت به آینده کاری شان می ترسانند. هم در فیلم «دیدن این فیلم جرم است»، هم در «مصلحت» و هم در «هناس» تعداد کمی را به یاد دارم که از پروژه جدا شده باشند...
* یعنی برخی افراد متأثر از همین فشارها از ادامه همکاری منصرف می شوند؟
شفاه: بله اما در همه این سال ها شاید یک یا دو نفر بوده اند که احساس خطر کردند و خیلی هم دلانه اعلام نمودند نمی توانند همکاری را ادامه دهند...
* و جالب این که در عمل برای باقی عوامل هم هیچ مشکلی پیش نیامد.
شفاه: حتی حضور در این فیلمها برای بعضی از عوامل سبب اعتبار بیشتر شد. هم برای «مصلحت» این اتفاق رخ داد و هم برای «هناس». حتی در زمیان «دیدن این فیلم جرم است» هم برخی بودند که به عوامل می گفتند، با حوزه هنری کار نکنید! این جریان هر احساس کند می تواند فشاری وارد کند، این کار را می کند ولی در همه این تجربه ها، همه عوامل از نتیجه کار راضی بودند و در عین حال متوجه شدند که آن حرف ها تا چه حد بی مبنا بوده است.
دارابی: گرچه عده ای فکر می کنند امثال ما در ابتدا ایدئولوژی و استراتژی را می بیننند اما وقتی با عوامل کار می نماییم از آنجاییکه آنها افرادی حرفه ای هستند، متوجه می شوند که سینما برای ما جدی است من خودم اول می گویم ابتدا باید یک فیلم خوب ساخت و اگر حرفی برای گفتن داری باید در ذیل آن ادا کنی. برای من فرم، قاب بندی، مونتاژ، صداگذاری و… مهم می باشد. یک فیلم در ابتدا واقعاً باید فیلم باشد و در مرحله بعد باید آنچه را که مد نظرمان است، با فیلم بگوییم. هنرمندان هم حین کار می بینند سینما برای ما جدی است، از مسایلش کوتاه نمی آییم، حتی جاهایی دعوا می نماییم، پایش می ایستیم و هزینه می دهیم البته کسانی هم هستند که زاویه دارند که این طبیعی است همه عقایدی دارند اما وقتی پای کار می آیند حرفه ای برخورد می کنند و همه وجودشان را برای کار می گذارند.
* وضعیت «هناس» در اکران به چه صورت است؟ احساس می کردم ظرفیت بالقوه این فیلم برای فروش خیلی بیشتر از آن چیزی است که این روزها در گیشه تجربه می کند، چرا این اتفاق نیفتاد؟
شفاه: من فکر می کنم هم اکنون گیشه سینمای ایران گرفتار بحران شدید شده نه «هناس» بلکه هر فیلم دیگری از حداقل بخت برای فروش برخوردار می باشد اصلی ترین دلیلش را مسایل اقتصادی و مشخصاً قیمت بلیت می دانم. به جهت اینکه ما این مورد را تجربه کردیم. به نظرم بلیت ۴۵ هزار تومانی برای سینما بسیار بسیار گران است من حتی قبل از افزایش قیمت بلیت هم می گفتم این قیمت برای بلیت سینما، گران است هم اکنون که اینقدر هزینه زندگی بالا رفته باید شناسایی نماییم تا ببینیم جایگاه سینما در ذهن مردم کجاست و بعد دست به گران کردن قیمت بزنیم. بلیت سینما نان نیست که به هر قیمتی ارائه نماییم و مسلم بدانیم مردم به هر ترتیب که شده است، می خرند! البته ما متوجه هستیم که نگهداری سینما و… هزینه دارد اما گاهی بی توجهی به مسئله جامع مبحث سبب می شود با گران کردن بلیت مخاطب را از دست بدهیم من معتقدم سینما با افزایش قیمت بلیت منافع خویش را به خطر انداخت و حالا نتیجه اش را می بینیم. نشان به آن نشان که تنها یک روز بلیت یکی از فیلمهای درحال اکران به صورت نیم بها ارائه شد و شما استقبال از فروش را متفاوت دیدید.
شفاه: بلیت سینما نان نیست که به هر قیمتی ارائه نماییم و مسلم بدانیم مردم به هر ترتیب که شده است، می خرند! البته ما متوجه هستیم که نگهداری سینما و… هزینه دارد اما گاهی بی توجهی به مسئله جامع مبحث سبب می شود با گران کردن بلیت مخاطب را از دست بدهیم من معتقدم سینما با افزایش قیمت بلیت منافع خویش را به خطر انداخت * مجموع فروش آن سه برابر شد!
شفاه: بله و این نکته بسیار مهمی است. من معتقدم کسانی که نگران منافع اقتصادی سینما هستند دارند راه را غلط می روند؛ چه سالن داران، چه پخش کنندگان و چه صاحبان فیلمها. فکر می کنم اگر همه با هم به این توافق برسیم که قیمت بلیت را کاهش بدهیم آن موقع مشخص می شود که مسئله سینما را تازه شناخته اند چون مسئله سینما هم اکنون خارج شدنش از سبد مصرف است اما انگار کسی این بحران را به رسمیت نمی شناسد! در کشوری که مردم برای تأمین مایحتاج خود با سختی مواجهند اگر ما متوجه این مورد نباشیم که داریم سینما را به صورت کامل از سبد آنها حذف می نماییم راه را اشتباه رفتیم حذف سینما تازه از سبد مصرفی قشر برخوردار اتفاق می افتد چون قشر ضعیف جامعه مدت هاست که به سینما نمی آید. به موازات دسترسی و ضریب نفوذی خیلی خوبی که سینمای آنلاین بوجود آورده است، اگر دسترسی سینما را از راه کاهش قیمت بلیت تسهیل نکنیم سینما پس از چند سال تبدیل به یک هنر محفلی می شود به طوری فقط دوستانمان به تماشای فیلمها می نشینند آن موقع دیگر سینمایی وجود نخواهد داشت. به نظرم متولیان سینما هنوز متوجه این خطر نشده اند که اگر می شدند با کاهش قیمت بلیت نفع اقتصادی خویش را بالا می بردند.
دارابی: ما تمام تلاشمان را کردیم فیلم جذابی بسازیم، فیلمی که حس ها را درگیر کند. تاکید می کنم «هناس» یک فیلم زنانه است چون معتقدم در این سینما برای خانم های کشور بسیار کم فیلم ایجاد می شود این فیلم کاملاً یک فیلم زنانه است که به دغدغه های آنها می پردازد. به نظرم اگر خانم ها این فیلم را ببینند با حال خوب از سینما خارج می شوند. خوشحال می شوم که مردم فیلم را ببینند و با ارائه نظرات خود، ما را در مسیری که هستیم کمک کنند.

1401/04/03
17:38:29
5.0 / 5
445
تگهای خبر: آینده , اكران , برند , تصویر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب
نظر شما در مورد این مطلب
نام:
ایمیل:
نظر:
سوال:
= ۶ بعلاوه ۳
ArtKit کیت هنری
artkit.ir - حقوق مادی و معنوی سایت كیت هنری محفوظ است

كیت هنری

کیتهای هنری