ArtKit کیت هنری
ابزارهای مقاومت فرهنگی؛

تاریخچه سیاسی دوبله در اروپا

تاریخچه سیاسی دوبله در اروپا کیت هنری: از روزهای آغازین پیدایش فیلمهای مصوت همواره از دوبله به مثابه ابزاری در جهت سانسور محتوای نامطلوب و مقاومت در مقابل سلطه و نفوذ فرهنگی استفاده شده است.



خبرگزاری مهر- گروه هنر- محمدمهدی کائینی: مخاطبان انگلیسی زبان به ندرت با فیلمها و برنامه های تلویزیونی دوبله شده برخورد دارند. احتمالاً بنابراین است که با دوبله حس بسیار بیگانه ای دارند. صداهای دوبله معمولا به گوش انسان کمی یکنواخت می آیند و هیچ وقت کاملاً با حرکت دهان بازیگران هماهنگ نیستند. این مساله می تواند سبب زده شدن و حتی شاید تاحدودی مشوش شدن مخاطب شود.
اما از زمان پیدایش سینمای مصوت در اواخر دهه ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰، دوبله در خیلی از کشورها همچون (صرفاً با در نظر گرفتن اروپا) ایتالیا، اسپانیا، و آلمان رایج بوده است. دوبله هنوز در خیلی از این کشورها بعنوان روشی برای ترجمه فیلمها و برنامه های تلویزیونی خارجی زبان استفاده می شود. در ایتالیا نظام دوبله آنچنان در دهه ۱۹۳۰ توسعه یافت که حتی از آن برای اضافه کردن صدا به فیلمهای ایتالیایی هم استفاده می شد و این روند تا دهه ۱۹۸۰ - زمانی که رشد تلویزیون (که در آن صدا مستقیماً ضبط می شد) به تحول در استاندارد شیوه صنعت منجر گردید - ادامه یافت.
اما چرا این شیوه عجیب در این کشورها که صنایع فیلم پر رونقی دارند، جای پای محکمی پیدا کرده است؟ مگر زیرنویس شیوه بهتری برای ترجمه فیلم و همزمان دست نخورده نگهداشتن آن نیست؟ چند دلیل در این حوزه وجود دارد.
صداهای ملی گرا
در اوایل قرن بیستم غالب جمعیت فیلم بین اروپا سطح سواد پایینی داشتند. وقتی مخاطب سواد خواندن نداشته باشد (یا حتی سرعت خواندنش پایین باشد) زیرنویس ارزشی نخواهد داشت. همینطور این استدلال وجود دارد که زیرنویس تصاویر فیلم را خراب کرده و سبب می شود چشمان مخاطب به پایین تصویر بچسبد. بااین وجود، شاید مهم ترین استدلال جهت استفاده از دوبله، سیاسی بود.
دوبله ابزاری عالی برای سانسور فیلم است. فیلمهای مصوت در اوایل دهه ۱۹۳۰ پدیدار شدند؛ در زمانی که خیلی از کشورها درحال رفتن زیر یوغ رژیم های استبدادی بودند. در اروپا رژیم های بنیتو موسولینی، فرانسیسکو فرانکو، و نازی ها بر سر کار بودند. سانسور در ایتالیا، اسپانیا و آلمان قبل از به قدرت رسیدن این دیکتاتوری ها هم بخشی از فرآیند تولید و توزیع فیلم بود، اما بعد از روی کار آمدن آنها به طور قابل توجهی رشد پیدا کرد.

[تصویر: استودیو دوبله در ایتالیا - ۱۹۷۲]
مشخصاً ایتالیا و اسپانیا دوبله را از ایدئولوژیک پرکاربرد یافتند. برای مثال فاشیست های موسولینی، در فرآیند دوبله فیلمهای خارجی دیالوگ های دارای ارجاعات تند و ناسزاوار نسبت به ایتالیا و مردم این کشور را حذف می کردند. آنها همینطور از دوبله برای تغییر عناصر غیراخلاقی داستان فیلم بهره می بردند. برای مثال، در دوبله ایتالیایی از فیلم آمریکایی «مردانِ زندگی او» (۱۹۳۱) ارجاع به موسولینی تغییر پیدا کرد.
شاید نکته زشت تر در این مورد آن بود که آنها تاکید داشتند فیلم به ایتالیایی معیار و ملی دوبله شوند (قالب رسمی زبان که عموماً در سراسر کشور فهمیده می شد). این کار به جهت پیشگیری از مردم مناطق مختلف این کشور به منظور صحبت کردن گویش های محلی و زبان های اقلیت، و همینطور پیش گیری از ورود کلمات خارجی به فرهنگ ایتالیایی انجام گرفت. دوبله یه یک ابزار کلیدی ملی گرایانه تبدیل شد که می توانست در سطحی بنیادین از منظر اجتماعی-فرهنگی ایتالیا را متحد و ایزوله کند.
در اسپانیای تحت حکومت فرانکو هم ماجرای مشابهی در جریان بود و دوبله فیلمها را از نظر ایدئولوژیک مورد پالایش قرار داده و زبان اقلیت ها نظیر کاتالان، باسک، و گالاسین را به حاشیه راند. در دوران پسا-نازی آلمان هم از دوبله برای تغییر دیالوگ ها در جهت تعدیل ارجاعات به گذشته استبدادی و رفتارهای بی رحمانه نازی ها در این کشور استفاده می شد. برای مثال، نازی ها در فیلم «بدنام» (۱۹۴۶) آلفرد هیچکاک بعنوان قاچاقچیان معمولی مواد مخدر معرفی گشتند.
صداهای بین المللی؟
در دوره بعد از جنگ جهانی دوم، اروپای غربی (به استثنای اسپانیا) از استبداد رهایی یافتند و سواد عمومی رو به افزایش گذاشت، اما دوبله همچنان باقی ماند. تبدیل شدن دوبله به عادتی آشنا و ریشه دار را میتوان بعنوان یکی از علل این امر ذکر کرد. از طرفی، دوبله به عضوی حیاتی از نظام تولید محصول مشترک تبدیل گشته بود که سینمای اروپا به طور فزاینده ای بر آن اتکا داشت. محصول مشترک اصولاً شامل دو شرکت تولید (یا بیشتر) در کشورهای مختلف بود که در ساخت یک فیلم همکاری می کردند. این شیوه در بین تهیه کنندگان هم از محبوبیت برخوردار بود چونکه از این طریق می توانستند منابع را تجمیع کرده و از کمک ها و معافیت های مالیاتی حکومت ها استفاده کنند.
ساخت محصول مشترک هم مثل مبحث سانسور از روزهای آغازین پیدایش سینمای تجاری وجود داشته است. تولید محصول مشترک ابتکاری کلیدی بود (و هنوز هست) که به کشورهای نسبتاً کوچک اروپایی امکان می داد به منظور مقابله با سلطه روز افزون هالیوود با یکدیگر همکاری کنند. مجدداً در این عرصه هم دوبله امری خطیر بود چونکه این فیلمهای محصول مشترک معمولا شامل بازیگرانی از چندین کشور بودند.
دوبله این امکان را فراهم می کرد تا هر کدام از بازیگران بتوانند با زبانی که می خواهند در فیلم صحبت کنند (اگر فیلمهای قدیمی دوبله شده را به دقت تماشا کنید، اغلب می توانید متوجه شوید که بازیگران با زبان های مختلفی صحبت می کنند). فیلم «خوب، بد، زشت» اثر سرجیو لئونه مثالی بارز در این حوزه است. فیلمها بدون صدا فیلمبرداری می شدند و در مرحله پس تولید با استفاده از تیم های صداپیشه گوناگون، گستره ای از دوبله های مختلف به زبان های مختلف روی آن قرار می گرفت.
بسیاری از کارگردانان از این نظام متنفر بودند و دوبله را روشی برای پاک کردن ریشه های ملی فیلمها می دانستند. و برخی ادعا می کردند که دوبله، بخشی از سیاستی وسیع تر برای یکدست سازی اروپا است (در آن زمان ناتو و بازار واحد هم درحال یکپارچه ساز اروپا بود). به بیان دیگر، شاید که استبداد از بین رفته بود، اما برای بسیاری دوبله هنوز بعنوان ابزاری سیاسی تلقی می شد.
اکنون هم در خیلی از کشورها از دوبله بعنوان روشی کلیدی در ترجمه های سمعی-بصری استفاده می شود و این امر بحث های سیاسی زیادی را به راه می اندازد. برای مثال، بازار فیلم در کشور فرانسوی زبان کانادا نشان داده است که دوبله های ساخته شده در فرانسه برای آن منطقه مناسب نیستند. دوبله به طور بدیهی مکرراً در مرکز مباحث سیاسی حول محور امپریالیسم زبانی و فرهنگی و تحمیل فرهنگ یک کشور بر کشور یا مردم دیگر قرار می گیرد.
آنچه تاریخچه سیاسی دوبله به ما می گوید این است که حتی عناصر به ظاهر کوچک، کم اهمیت، و پیش پا افتاده در تولیدات سینمایی و تلویزیونی می توانند در جهت مقاصد سیاسی نقشی بسیار قابل توجه و عینی ایفا کنند. در جهانی که به طور فزاینده از محصولات رسانه ای سمعی-بصری اشباع شده، می بایست که ما این مورد را جدی بگیریم.


منبع:

1400/05/03
23:02:55
5.0 / 5
903
تگهای خبر: بازیگر , تصویر , رسانه , زندگی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب
نظر شما در مورد این مطلب
نام:
ایمیل:
نظر:
سوال:
= ۲ بعلاوه ۵
artkit.ir - حقوق مادی و معنوی سایت كیت هنری محفوظ است

كیت هنری

کیتهای هنری