گشت و گذار در كتاب هایی در روز مولانا
به گزارش كیت هنری مجموعه ای از كتاب ها با مبحث و محوریت مولانا به مناسبت روز بزرگداشت این شاعر عرضه می شود.
به گزارش کیت هنری به نقل از ایسنا، هشتم مهرماه در تقویم رسمی کشور به نام «روز مولانا» نام گذاری شده است. علت نام گذاری زادروز مولانا و روز بزرگداشت او به سال ۲۰۰۷ بر می گردد که از جانب یونسکو بعنوان «سال جهانی مولانا» به ثبت رسید.
به همین مناسبت انتشارات سروش بسته پیشنهادی خویش را با مبحث و محوریت مولانا به مخاطبان علاقمند به این حوزه عرضه نموده است. در معرفی این بسته و جزئیات هر یک از آثار آن عنوان شده است:
«کتاب مثنوی و مردم: روایت های شفاهی قصه های مثنوی»
کتاب حاضر، همچون کتاب هایی است که به کوشش سیداحمد وکیلیان و محمد جعفری قنواتی تهیه و تنظیم شده است و تلاش می شود تا روایت های شفاهی در مثنوی مولوی در ۵۰ قصه بررسی شود. این کتاب برای نخستین بار در سال ۱۳۹۳ توسط انتشارات سروش منتشر و راهی بازار نشر شده است.
کتاب پیش رو، بیشتر از ۵۰ قصه مولانا را در نظر گرفته است و هدف از چاپ آن، نشان دادن این نکته بود که قصه های مثنوی در ادبیات و فرهنگ مکتوب ما بگونه ای مکرر، بازروایی شده اند. حدود ۵۰ درصد این روایت ها نتیجه کار میدانی دو پژوهشگر «مطرح» فرهنگ عامه، محمد جعفری قنواتی و سیداحمد وکیلیان است که برای بار اول به چاپ می رسند. بعلاوه با استفاده از کتاب تیپ شناسی قصه های عامیانه جهان، کد بین المللی هر قصه تعیین شده و بر حسب مورد به روایت شفاهی آن در کشورهای دیگر اشاره شده است.
«مثنوی و مردم» شامل دو بخش از روایت های شفاهی برخی قصه های مثنوی است که در بین مردم ایران رایج هستند. ترتیب و توالی این روایت ها منطبق با دفترهای شش گانه مثنوی است. در بخش اول قصه هایی آمده که مولوی شرح کامل آنرا بیان کرده است. اولین روایت مربوط به قصه مرد بقال و طوطی و آخرین آنها روایت شفاهی دژ هوش رُبا یا قلعه ذات الّصور است که در بین مردم با عنوان «گل به صنوبر چه کرد» مشهور است. بخش دوم شامل تمثیل ها و قصه هایی است که در مثنوی بن مایه آنها با یکی، دو بیت آمده است.
درباره روایت های مکتوب باید اظهار داشت که هم روایت های قبل از مثنوی و هم روایت های بعد از آن مورد توجه بوده اند. هدف از اشاره به این روایت ها نشان دادن این نکته بوده است که قصه های مثنوی در ادبیات و فرهنگ مکتوب ما بگونه ای مرتب تکرار و بازروایی شده اند. تکرار و بازروایی چنین قصه هایی نشان داده است که نخبگان ما بن مایه های این قصه ها و مبحث آنرا جزئی از فرهنگ خود به شمار می آوردند.
پس از آن روایت های شفاهی نقل شده اند. البته علاوه بر این روایت ها به روایت هایی که دیگر پژوهشگران ادبیات شفاهی ضبط و منتشر نموده اند، با ذکر مشخصات کتاب شناسی پرداخته شده است. هدف از توجه به روایت های گوناگون شفاهی، نشان دادن تعدد و تکرر این روایت ها در فرهنگ شفاهی مردم ایران بوده است.
نکته بسیار بااهمیتی که ذکر آن ضروری می باشد، این است که باآنکه از این قصه ها روایت های دیگری در ادبیات گذشته فارسی وجود دارد، اما آن چه در بین مردم ما رایج است بیشتر با روایت های مثنوی منطبق است. این مورد به خوبی تأثیرپذیری ادبیات شفاهی ما را از مثنوی نشان داده است.
گشت و گذار با «مکاشفات رضوی در شرح مثنوی معنوی»
کتاب «مکاشفات رضوی در شرح مثنوی معنوی» هم یکی از شروح معتبر و مرجع گذشتگان است که در قرن ۱۱ هجری به دست یکی از بزرگان به نام محمدرضا لاهوری بر مثنوی نگاشته شده و شارح تلاش کرده است ضمن شرح مختصر ابیات مشکل، توضیح لغات، اشارات مختلف قرآنی و حدیثی مثنوی را هم در حد وسیعی بیان کند تا خواننده نگاه وسیع و عمیق تری نسبت کتاب مثنوی معنوی پیدا کند. در این میان توجه نویسنده به ابیات دفترهای اولین مثنوی بیشتر از دفترهای پایانی آن بوده است. این شرح از مفصل ترین شروح عرفانی مثنوی است و از نظر حجم و محتوا به شرح انقروی نزدیک است.
رضا روحانی هم بعنوان مصحح، ضمن تصحیح انتقادی کتاب که برای نخستین بار به کمک نسخ معتبر داخلی و خارجی صورت می گیرد، کوشیده است در بخش تعلیقات، مشکلات و اشتباهات کتاب را رفع و منابع لازم را ذکر کند.
فصل اول کتاب بعنوان مقدمه مصحح، درباره شروح مثنوی، معرفی مثنوی از زبان مولانا و همینطور انگیزه ها و عوامل خروش و خموشی مولانا در مثنوی مورد نقد و بررسی قرار می گیرد. فصل دوم کتاب به شرح شش دفتر پرداخته و فصل سوم کتاب تعلیقات این شش دفتر را بیان می کند تا خواننده شرح مفصلی را در باب مثنوی معنوی در اختیار داشته باشد.
«فرهنگ نمادها و نشانه ها در اندیشه مولانا»
نمادها و نشانه ها همواره کاربرد وسیعی در فرهنگ و ادبیات و هنر اقوام و ملل داشته اند و فرهنگ ایرانی اسلامی یکی از ممتازترین فرهنگ ها از این حیث است.
در بین آثار مکتوب به جامانده از گذشته ما، مثنوی مولوی نمونه کم نظیری است چونکه کسی از میان عرفا به قدرت مولانا در حوزه قصّه و تمثیل نبوده است و مثنوی در عمل مجموعه ای از تفسیر قرآن و احادیث و معلومات عمیق درباره ایمان و عقاید صوفیانه است همراه با امثال، حکایات و قصص. این همه سبب می شود تا پژوهش درباره نمادها و نشانه های این اثر سترگ توجیه و لزوم پیدا کند. فرهنگ نمادها و نشانه ها در اندیشه مولانا با این نگاه و برای پاسخ دادن به این لزوم تدوین شده است.
کتاب مثنوی که مولانا آنرا «صیقل روح» و دوستانش «قرآن فارسی» نام نهاده اند، مجموعه ای از تفاسیر قرآن، احادیث نبوی و اطلاعات عمیق درباره ادیان است. این کتاب به تعبیری محک و ملاک ذوق ایرانی ها هم هست. مولوی فقط مبدع برخی از مسائل نیست، بلکه کار عمده اش تحلیل و تجزیه افکار و تجارب متقدمان و به دست آوردن نتایجی تازه از آن هاست، بنابرانی تحقیق درباره مولوی برابر با پژوهش درباره بهترین دستاوردهای فلسفی و دینی اسلام است.
در کتاب حاضر که تحقیقی نمادشناختی در کتاب مثنوی است، مجموعه نمادهای به کار گرفته شده مولانا در بیشتر از ۳۰۰ مدخل شرح داده شده و ۸۸۴ کلیدواژه را شامل می شود که توان تحقیق و پژوهش مخاطب را بالا می برد. مدخل ها بر مبنای حروف الفبا تنظیم شده و بسیار راحت یاب اند. از «آب» تا «یونس» آن چه نماد و نشانه در مثنوی هست با شواهد کامل در این کتاب یافتنی است.
«فرهنگ نمادها و نشانه ها در اندیشه مولانا» تألیف علی تاجدینی توسط انتشارات سروش برای علاقه مندان به حوزه شعر و ادبیات فارسی انتشار یافته است.
«فرهنگ اجتماعی عصر مولانا»
کتاب «فرهنگ اجتماعی عصر مولانا» از خلال اشعار مولانا در «دیوان شمس» به رشته تحریر درآمده است که علاوه بر پیش گفتاری به قلم محبوبه مباشری و مقدمه ای درباره مبحث «مختصری درباره هنر و ارتباط آن با جامعه بعنوان خاستگاه واقعی آن» پنج بخش کلی را شامل می شود. این کتاب همینطور به مباحثی چون شعر و هنر، ادبیات و اجتماع، ارتباط شعر با تاریخ و جامعه شناسی، جامعه شناسی و تاریخ، جامعه شناسی و شعر، انگیزه انتخاب دیوان کبیر یا کلیات شمس تبریزی، شیوه انجام این پژوهش، جغرافیای تاریخی آسیای صغیر، قونیه در روزگار مولانا، کشور روم و زبان فارسی در روزگار مولوی و خاندان مولوی و زبان فارسی پرداخته است.
بخش نخست با عنوان «اعتقادات» به بررسی موضوعات آداب و اصطلاحات فقهی و مذهبی رایج، اندیشه ها، عقاید و فرقه های مذهبی و کلامی و اصطلاحات آن، باورها و عقاید عامه و پیامبران و بعضی اشارات و اعتقادات در باب آنها اختصاص دارد.
در بخش دوم مباحثی چون مولانا و طرح مسائل جامعه شناسی و مردم شناسی در غزلیات، اصطلاحات اداری و حکومتی، آداب و رسوم و سنت های اجتماعی، بازی های مرسوم و رایج، پادشاهی و حکومت، القاب و عنوان های پادشاهی رایج، شکار و روش های مرسوم آن، مکان های اجتماعی و عمومی، موسیقی و جشن ها و سورها مطرح گردیده است.
در بخش «پراکنده ها» به انواع پرندگان، حیوانات و اعتقادات در باب آنها، زر، سیم، اصطلاحات، انواع درخت، گل، گیاه و شیوه استفاده از آنها، ابزار و وسایل جنگی، ابزار و وسایل خانه، ابزار و وسایل زراعت، و دیگر ابزارهای کاربردی در زندگی پرداخته شده است.
اما در بخش چهارم با عنوان «زبان» مولف به تشریح مباحث تاثیر متقابل زبان و جامعه بر یکدیگر، لغات برساخته مولانا با استفاده از پیشوندها و پسوندها، افعال تاریخی متروک و افعال برساخته مولانا، لغات ترکی و لغات مغولی و لغات و واژه های یونانی پرداخته است.
در بخش پنجم که «ضرب المثل های رایج» نام دارد لیستی از این ضرب المثل ها و نمونه اشعار مولانا درباره آنها عرضه شده است.
علاقه مندان برای تهیه آثار انتشارات سروش می توانند از راه فروشگاه با شماره ۸۸۳۱۰۶۱۰ و یا فروشگاه اینترنتی با شماره ۶۶۴۱۵۴۰۱ تماس بگیرند. همینطور از راه اینستاگرام انتشارات سروش به نشانی soroushpub_com@، واتس اپ به شماره ۰۹۳۰۱۹۴۹۱۳۰ و یا با رفتن به سایت سروش www.soroushpub.com، برای تهیه کتاب اقدام نمایند.
منبع: artkit.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب