دست جادویی زنان تركمن خراسان شمالی در هنر سوزن دوزی
كیت هنری: زنان شهرستان راز و جرگلان علاوه بر این كه مرزدارانی غیور هستند و مرزداران غیوری را در دامان خود پرورش می دهند، هنر را باز به كمال رسانده اند و محصولات هنری چشم گیری را تولید می كنند كه چشم هر بیننده ای را به خود خیره می كنند.
به گزارش كیت هنری به نقل از ایسنا، نوغان داری یكی از مشاغلی است كه توسط مردان و زنان این منطقه انجام میگردد اما با استفاده از این ابریشم محصولاتی باارزشی چون فرش دو رویه تمام ابریشم دویدوخ تولید میگردد.
سوزن دوزی یكی دیگر از كارهای هنری باارزشی است كه توسط زنان این منطقه با ابریشم تولید شده خود آنها انجام میگردد.
سوزن دوزی تركمن كه بدان سیاه دوزی باز اطلاق می شود، در گذشته كاربرد فراوانی داشته است و در جامعه سنتی تركمن برای تزئین لباس های مردان، زنان و كودكان هم چنین پرده ها باز استفاده می شد اما امروز عمدتاً در لباس زنان دیده میگردد.
نوع دوخت آن زنجیره فشرده و بسیار ریز است كه در تركمنی به آن سانجیم می گویند و بیشتر از نقوش هندسی و قرینه به صورت ذهنی بهره می گیرند.
این هنر تاریخچه ای كهن در تاریخ این منطقه دارد. گلدوزی مصور تركمن از زمان سكاها رایج بوده و در دیگر دوره ها به همراه سایر دوخت و دوزها از رواج برخوردار بوده است.
آن چه كه معلوم است این كه تركمن ها از قدیم الایام به تهیه ابریشم كه بعنوان ماده اصلی سوزن دوزی تلقی میگردد پرداخته و دختران و زنان لباس های خودرا با نخ های ابریشمی كه با رنگ های طبیعی رنگرزی می شد، سوزن دوزی می كرده اند و این امر از نغمه های زنان تركمن و در ادبیات شفاهی آن به وضوح مشخص است.
مواد اولیه مورد مصرف در سوزن دوزی تركمن شامل نخ و پارچه است. نخ ها انواع مختلفی داشته همچون نخ های طبیعی چون ابریشمی و پنبه ای و نخ های مصنوعی اكریلیك. برای پارچه باز از انواع ابریشمی و پشمی استفاده میگردد. پارچه های ابریشمی جهت تهیه «چِرپِه» (روپوش كوتاه زنان)، «كورتِه» (روپوش بلند زنان)، «چاكمن» (روپوش مردانه) و پارچه های پشمی برای دوخت «چابیت» (كت) استفاده میگردد. ابزارهایی كه در رشته سوزن دوزی تركمن از آن بهره می جویند عبارت است از سوزن كرول كه خاص گلدوزی است، انگشتانه و قیچی. هم چنین قیچی انواع مختلف داشته همچون قیچی زیگزاگ، قیچی برش و قیچی خاص گلدوزی.
ابتدا لایه بندی و شیاردوزی پارچه كه جهت ثابت نگه داشتن پارچه و سوزن دوزی صورت می گیرد. سپس تاباندن نخ ابریشم برای استواری بخشی نخ كه به تعداد دو یا سه یا پنج لا با هم تاب می دهند. پس از آن، سیم كشی برای تعیین محدوده اصلی كادر جهت پیاده كردن طرح انجام میگردد. سیاه دوزی، مرحله بعدی در سوزن دوزی تركمن است كه فضای طرح را با دوخت زنجیره و نخ ابریشمی مشكی مشخص می كنند.
الوان دوزی، مرحله دوختن نخ های رنگی در داخل سیاه دوزی است. هم چنین در دانه دوزی (آلاجه)، سپس دوخت زنجیره سیم كشی، بین دو سیم را دانه دوزی می كنند. مرحله آخر باز سفیددوزی است. این دوخت اصولاً در شلوار زنانه و در قسمت بالای سیم انجام میگردد و از طرح های «ساری ایچیان» استفاده می نمایند. دوخت های تركمنی انواع مختلفی دارد كه از آن می توان دوخت زنجیره (كوجمه)، پَر، ساقه دوزی، تیغ ماهی(قایما)، دانه دوزی و «ایلمه» نام برد. از دیگر مسایل مربوط به سوزن دوزی تركمن، نقوشی است كه در این نوع سوزن دوزی به كار می رود.
نقوش مذكور عمدتاً اشكال ساده شده عناصری است كه در محیط اطراف هنرمند وجود دارد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب