در قالب یك پژوهش بررسی شد؛
ویترین جشنواره فجر زیر ذره بین، وقتی طلاق و اعتیاد عادی می گردد
كیت هنری: فیلم های حاضر در جشنواره فیلم فجر در حد فاصل سال های ۹۳ تا ۹۶، از منظر بازنمایی فرهنگ عمومی در قالب یك نشست تخصصی مورد بازخوانی قرار گرفت.
به گزارش كیت هنری به نقل از مهر، نشست «بازنمایی فرهنگ عمومی در جشنواره فیلم های فجر سال ۹۳-۹۶؛ ابعاد، رویكردها و پیشران ها» در ادامه سلسله نشست های دفتر مطالعات و رصد كالاهای فرهنگی با مبحث آینده فرهنگ ایران امروز چهارشنبه ۲ آبان در سالن اجتماعات معاونت پژوهشی و آموزشی سازمان تبلیغات اسلامی برگزار گردید.
در این نشست كه با حضور حجت الاسلام روح الله حریزاوی معاون پژوهشی و آموزشی سازمان تبلیغات اسلامی و حجت الاسلام سید جواد موسوی هوایی معاون پژوهشی و آموزشی پیشین این سازمان برگزار می شد، مهدی كاموس مدیركل دفتر مطالعات و رصد كالاهای فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی و مهدی مختاری استاد دانشگاه و مجری طرح پژوهشی «بازنمایی فرهنگ عمومی در جشنواره فیلم های فجر سال ۹۳-۹۶» به ارائه نتایج این پژوهش پرداختند.
مهدی كاموس در ابتدا توضیحی درباره چگونگی اجرای پژوهش داد و اظهار داشت: این پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوای كمی و بر اساس ۲۸۳ سوال در ۱۷ بخش اصلی در قالب پرسش نامه معكوس انجام شده است و ما در این سطح از پژوهش فقط به توصیف وضعیت موجود پرداخته ایم.
وی با اشاره به اینكه پرسش نامه های مربوط به این پژوهش بر مبنای نظریه های علمی تدوین شده است، اضافه كرد: گردآوری اطلاعات با استفاده از پرسش نامه ها از جانب ۵ تا ۷ كارشناس متخصص كه دركی از حوزه سینما دارند همچون كارگردان، فیلمساز یا استاد دانشگاه انجام شده است.
مدیركل دفتر مطالعات و رصد كالاهای فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی «ویژگی عمومی فیلم»، «انواع موضوع»، «عناصر اصلی فیلم»، «خانواده، اخلاق خانوادگی»، «آسیب های اجتماعی»، «تصویر زندگی در فیلم»، «مهارت های زندگی»، «سبك زندگی»، «دین و دینداری»، «باورها»، «رسانه»، «ازدواج و رابطه زن و مرد»، «نقش مادیات»، «سرمایه اجتماعی»، «سیاست و مسایل روز»، «زیبایی شناسی شهری» و «زندگی روزمره» را بخش های اصلی این طرح پژوهشی برشمرد.
كاموس در بخش دیگری از صحبت های خود اظهار داشت: نتایج پژوهش صورت گرفته كه فیلم های ۴ سال سینمای ایران را بررسی می كند داده های خوبی در اختیار ما قرار داده است كه مبنای پایگاه داده های فرهنگی در حوزه كالاهای فرهنگی است و می تواند مورد استفاده سیاست گذاران و پژوهشگران قرار گیرد.
به نظر می رسد سینمای گیشه و سینمای هنر و تجربه می توانند به سینمای اجتماعی صدمه بزنند و آنرا در آینده ضعیف تر كننداو با اشاره به اینكه سوال های طرح شده در این پژوهش با هدف مساله یابی تدوین شده است، اضافه كرد: روند ما در این پژوهش مقایسه وضع مطلوب و وضعیت موجود بوده است تا برمبنای آن علاوه بر تحلیل سیری كه سینمای ایران طی می كند، پیش بینی هایی درباره آینده هم داشته باشیم. بر همین مبنا ۳۵ فیلم در سال ۹۳، ۲۵ فیلم در سال ۹۴، ۴۴ فیلم در سال ۹۵ و ۲۵ فیلم در سال ۹۶ و علاوه بر این، فیلم های پرفروش روی پرده سینماهای ایران بررسی شده است.
مدیركل دفتر مطالعات و رصد كالاهای فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی در توضیح دلیل انتخاب فیلم های جشنواره فجر برای این پژوهش هم عنوان كرد: در اساس نامه جشنواره فیلم فجر نكاتی چون اعتلای هنر ایرانی، معرفی فعالیت های یك ساله سینمای ایران و توسعه فرهنگ ایرانی-اسلامی قید شده است. بنابراین فیلم های اكران شده در جشنواره فیلم فجر منبع خوبی برای بررسی بازتاب فرهنگ عمومی در سینمای ایران به حساب می آید.
كاموس هم چنین توضیحاتی درباره نتایج این طرح پژوهشی داد و اظهار داشت: طبق تحلیل ها ما نتایج كلی را كسب كردیم همچون اینكه اغلب شخصیت های اصلی فیلم های سینمای ایران از نظر اخلاقی مثبت هستند، اغلب فیلم های سینمای ایران آخر خوش را ترجیح می دهند، اغلب فیلم های بدنه سینما بازتاب فضای اجتماعی هستند تا اینكه بخواهند تفكری را شكل دهند، معمولا فیلم های تالیفی با اقبال بیشتری نسبت به فیلم های اقتباسی روبه رو شده اند، اغلب فیلم ها فضای مدرنی دارند یا اینكه تعداد كارگردان های مرد سینمای ایران بیشتر از كارگردان های زن است.
خشم، پرخاشگری، قتل، فقر مطلق، بیكاری و طلاق مهم ترین صدمه های اجتماعی ای بود كه به قول این كارشناس در فیلم های سینمای ایران مطرح شده بود و در مقابل جای خالی طرح مسائلی چون كودك آزاری، تكدی گری، كودكان خیابانی و كودكان كار در فیلم های روز سینمای ایران به شدت احساس می گردد.
نكته دیگری كه كاموس درباره نتایج این طرح پژوهشی به آن اشاره نمود، عادی شدن صدمه هایی چون اعتیاد و طلاق در این فیلم ها بود به صورتی كه به نظر می آید این موارد در سینمای ایران رفته رفته از دایره صدمه های اجتماعی خارج و به جزئی عادی از زندگی تبدیل می شوند.
وی بازنمایی فرهنگ عمومی در فیلم های فجر را در سه حوزه بازتابی، تعمدی و برساختی بر مبنای كلیشه سازی و عادی سازی تحلیل كرد و بازنمایی بازتابی را برآیند واقعیت های عمومی جامعه و نقطه قوت سینمای ایران دانست و اظهار داشت: اما برخی فیلم های بازتاب های تعمدی دارند و در حكم پیشران های فرهنگی برخلاف هنجارهای عمومی جامعه هستند.
اما این طرح پژوهشی پیش بینی هایی هم نسبت به وضع سه بخش سینمای ایران یعنی سینمای بدنه، سینمای گیشه و سینمای هنر و تجربه داشت. مدیر پژوهش «بازنمایی فرهنگ عمومی در جشنواره فیلم های فجر سال ۹۳-۹۶» در این باره هم توضیح داد: با عنایت به برآیند وضع امروز سینمای ایران به نظر می آید بدنه سینمای اجتماعی ایران روبه ضعف و تحلیل برود و مانند گذشته نتواند تاثیرگذاری خویش را داشته باشد. از جانب دیگر، می توان سینمای هنر و تجربه را سینمایی پیشران توصیف كرد كه در صدد است فرم گرایی را به كلیشه تبدیل كند و رواج دهد و بعضی از صدمه های اجتماعی كه چندان موضوعیتی در جامعه ایرانی ندارد را مطرح و آنرا عادی سازی كند. سینمای گیشه هم تكلیف مشخصی دارد. با این شرایط به نظر می آید سینمای گیشه و سینمای هنر و تجربه می توانند به سینمای اجتماعی صدمه بزنند و آنرا در آینده ضعیف تر كنند.
در بخش هایی از این نشست مهدی مختاری استاد دانشگاه و مجری طرح پژوهشی «بازنمایی فرهنگ عمومی در جشنواره فیلم های فجر سال ۱۳۹۳-۹۶» بخش هایی از آثار سینمای ایران را بعنوان مصداق نتایج به دست آمده در این پژوهش به نمایش گذاشت.
او ضمن نمایش این مصداق ها اظهار داشت: صدمه های اجتماعی در جامعه ما وجود دارند، اما پژوهش ها نشان داده است خیلی از این صدمه ها همچون اعتیاد و طلاق دیگر مانند گذشته بعنوان یك صدمه به نمایش در نمی آیند و گویا سبكی از زندگی ایرانی شده اند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب