ناخدا خورشید در موزه سینما؛
تقوایی به پرسش های زیادی پاسخ نداد
کیت هنری: نسخه اصلاح و مرمت شده فیلم ناخدا خورشید ساخته ناصر تقوایی با همکاری فیلمخانه ملی ایران با حضور تعدادی از هنرمندان و علاقه مندان به سینمای ایران در سالن فردوس موزه سینما به نمایش درآمد.
به گزارش کیت هنری به نقل از روابط عمومی موزه سینما، نسخه اصلاح و مرمت شده فیلم سینمایی «ناخدا خورشید» ساخته ناصر تقوایی با همکاری فیلمخانه ملی ایران و با حضور علی نصیریان بازیگر، هارون یاشایی تهیه کننده، سعید قطبی زاده نویسنده و منتقد سینما و تعدادی از هنرمندان و علاقه مندان به سینمای ایران در سالن فردوس موزه سینما به نمایش درآمد.
سعید قطبی زاده منتقد، نویسنده و کارشناس سینما نیز اظهار داشت: «ناخدا خورشید» یکی از فیلم های محبوب من در سینمای ایران است و از بار اول که در نوجوانی این فیلم را دیدم تا به امروز که شاهد نسخه اصلاح شده آن بودم هیچگاه نظرم نسبت به آن تغییر نکرده بلکه هر بار بهتر و مرغوب تر جلوه کرده است.
وی افزود: پرسش های بی پاسخی درباره ی این فیلم وجود دارد که هیچگاه ناصر تقوایی درباره ی شان توضیح دقیقی نداد و این جلسه با حضور ۲ بزرگوار فرصت خوبی برای طرح خیلی از این پرسش ها است. تقوایی این جسارت را داشت که در سالهای اولیه انقلاب و در اوج تبلیغات ضدآمریکایی رمانی از یک نویسنده آمریکایی را به فیلم برگرداند. اغلب فیلم های ماندگار در تاریخ سینمای ایران سفارشی نیستند و خودانگیخته تولید شده اند. خاستگاه تقوایی ادبیات بوده و او بزرگ شده اقلیمی است که «نویسنده خیز» است و تا حالا نویسندگان و شاعران بزرگی را پرورانده است.
«ناخدا خورشید» سند زنده ای از شکوه سینمای ایران است
این منتقد سینما در بخش دیگری از صحبت های خود اظهار داشت: خوانشی که تقوایی از رمان «داشتن و نداشتن» همینگوی کرده از این جهت جالب توجه است که درآمیخته با مایه های بومی ما است. طوری که اگر کسی این رمان را نخوانده باشد، محال است تصور کند فیلم تقوایی اقتباسی از یک رمان آمریکایی است. فیلم جزئیات خیره کننده ای دارد؛ در تلفیق فضای بومی جنوب ایران با درونمایه های اصلی رمان.
قطبی زاده اظهار داشت: مکان و زمان در «ناخدا خورشید» به شکلی طراحی شده که می شود فرضا تحلیل تقوایی از تاریخ معاصر ایران یا شناخت عمیقش از فرهنگ مردمان جنوب را در آن دید. این ها راز جاودانگی این اثر است در کنار بازی های درست و دیالوگ نویسی متبحرانه تقوایی که بازتاب عشق او به ادبیات است.
وی اضافه کرد: سال ها پیش با علی نصیریان در دفتر ماهنامه فیلم حرف می زدیم و او از انتخاب دوبلور نقش خود ناراحت بود. هم در بازی نصیریان و هم در گویندگی ژرژ پطروسی خاصیت هایی وجود دارد که شخصیت مستر فرحان را از تصویری که همیشه از علی نصیریان داشته ایم دور می کند. دلال صفتی و چرب زبانی از همان ابتدا در ترسیم شخصیت وارد شده و تا آخر پیش می رود. چه فصل فوق العاده ای است تدوین همزمان مرگ او با پرندگان گرسنه دریایی.
قطبی زاده با اشاره به اینکه یکی از بهترین بازی های سینمای ایران متعلق به سعید پورصمیمی در این فیلم است، اضافه کرد: شیوه وی در ایفای نقش، ادامه شیوه فنی زاده است در شاهکار دیگری از کارگردان، یعنی «دایی جان ناپلئون». پورصمیمی در یکی از نخستین تجربه هایش قله ای را فتح کرد که بعدها خودش هم دیگر به نزدیکی های آن نرسید. به هر ترتیب «ناخدا خورشید» فیلم با اصالتی است، سند زنده ای از شکوه سینمای ایران و نمونه ای بی بدیل در نمایش خلاقیت است.
خاطره علی نصیریان از توقف فیلمبرداری «ناخدا خورشید»
علی نصیریان بازیگر فیلم «ناخدا خورشید» نیز اظهار داشت: برای ناصر تقوایی آرزوی سلامتی می کنم. از نظر من ایشان یک گوهر درخشان و یک هنرمند خلاق است. همانطور که می دانید در مساله هنر، جوهره اصلی خلاقیت است. در این فیلم بازیگری مانند فتحعلی اویسی که در خیلی از آثار کمدی با شوخی مردم را سرگرم می کرد، شخصیتی ویژه را خلق می کند و این اتفاق محصول کارگردانی است که او را هدایت کرد.
وی افزود: تقوایی زمانی که فیلمنامه را به من داد گفت می توانی نقش خودرا از میان ۲ شخصیت ناخدا و مستر فرحان انتخاب کنی. من به او گفتم نظر شما کدام نقش است؟ و او نقش مستر فرحان را به من واگذار کرد و برای ناخدا کسی را انتخاب نمود که درجه یک بود و به نظرم بهترین نقش پردازی در کارنامه داریوش ارجمند است.
نصیریان افزود: تقوایی به من اظهار داشت که مستر فرحان یک دلال و یکی از دندان های وی طلا است و همین موضوع کافی بود تا من بطورکامل متوجه شخصیت او بشوم. این که یک شخصیت دلال دندان طلا داشته باشد، ایده فراوانی در اختیار بازیگر قرار می دهد. تقوایی به علت کسالت در بین ما حاضر نیست اما باید از زحمات این مرد پاسداری نماییم. او تلاش بسیار زیادی برای ساخت این فیلم انجام داد. زمانی که فیلمبرداری «ناخدا خورشید» متوقف گردید من، داریوش ارجمند و سعید پورصمیمی به ارشاد رفتیم و التماس کردیم تا برای ادامه فیلمبرداری حمایت هایی از آن صورت بگیرد چونکه اثری بسیار درخشان بود.
نصیریان با اشاره به اینکه هارون یشایایی به سینمای ایران خدمت زیادی کرده است، افزود: امثال او، تقوایی و مهرجویی سینمای ایران را شکل دادند. این ها افراد درجه یکی بودند. فرهنگ رکن زندگی، حیات و هویت یک ملت است و هنر بخش زیبای آنست. امثال کیمیایی، گلستان و فرهادی از سرمایه های این ملت هستند. باید توجه داشت که سرمایه یک کشور تنها نفت و پتروشیمی نیست بلکه سرمایه های انسانی ما ملت ساز بوده و هویت ملی ایرانی را برای دنیا تصویر می کند.
بازیگر فیلم «گاو» افزود: من سال ها این اثر را ندیده بودم و الان که به تماشای آن نشستم برایم بسیار جذاب بود. یکی از مهم ترین کارهای اولیه یک کارگردان، انتخاب بازیگران درست برای فیلم است و تقوایی این کار را بسیار ماهرانه انجام داده بود و همگی درخشان هستند.
گلایه ام را درباره ی دوبله فیلم پس می گیرم
وی افزود: ارزش ها و هنر یک بازیگر به کوتاهی و بلندی نقش نیست، بلکه این مساله به حضور او بستگی دارد. در فیلم «خورشید» مجید مجیدی نقش کوتاهی برعهده داشتم اما در همان سکانس های کوتاه توانستم خودم را نشان دهم. پروانه معصومی نیز در همان اندازه، بسیار زیبا در «ناخدا خورشید» ایفای نقش کرد.
نصیریان درباره ی دوبله نقش خود اظهار داشت: حالا که بعد از سال ها فیلم را دیدم گلایه خود درباره ی دوبله فیلم را پس می گیرم و به نظرم دوبله این اثر بسیار موفق بوده است. علی حاتمی هم به دوبله اعتقاد داشت اما من این عقیده را ندارم و معتقد به صدای بازیگر هستم.
نصیریان بیان کرد: خوشحالم که امروز یشایایی را ملاقات کردم و از موزه سینما و خانم حیدرآبادی بسیار تشکر می کنم که چنین مراسمی را برگزار می کنند تا افرادی که به هنر این کشور علاقه دارند کارهای گذشتگان را تماشا کنند و این اقدام بسیار عالی و مثبتی از طرف موزه سینما است که امیدوار هستم ادامه داشته باشد.
مهرجویی و تقوایی در چه زمینه هایی متفاوت بودند؟
نصیریان درباره ی تفاوت کار تقوایی و زنده یاد مهرجویی اظهار داشت: هر ۲ هنرمند آثار خارجی را آداپته کردند. مهرجویی فیلم «پستچی» را از ویتسک گرفته بود و بجای سرباز، پستچی را قرار داد. تقوایی نیز داستان «ناخدا خورشید» را از همینگوی گرفتن کرد. آداپته تقوایی بی نظیر است و یکی از بهترین آداپتاسیون های ادبیات خارجی در سینما بشمار می رود. علت این بوده است که تقوایی فرهنگ جنوب را به خوبی می شناسد و به آن تسلط کاملی دارد. مهرجویی تلاش خودرا کرد اما نتیجه متفاوت بود. کار تقوایی را می توان یک اثر اورجینال دانست. او از نو مبادرت به خلق کرد و نمی توان آنرا اقتباس دانست. او یک کار ابداعی انجام داد. برای تقوایی آرزوی سلامتی و بهترین ها را دارم. او یکی از درخشان ترین و خلاق ترین کارگردان های ایرانی است.
نصیریان در پاسخ به پرسش قطبی زاده درباره ی همکاری با فریدون گله اظهار داشت: او ایده های بسیار خوبی هم از نظر معنا و هم از نظر تکنیک داشت ضمن این که او فرد فهیمی بود.
«ناخدا خورشید» معرفی خردمندانه ای از سینمای ایران است
هارون یشایایی تهیه کننده فیلم «ناخدا خورشید» در پاسخ به پرسش سپیده حیدرآبادی مجری برنامه درباره ی چگونگی ساخت فیلم، اظهار داشت: رابطه من با ناصر تقوایی به قبل از ساخت این فیلم بازمی گردد، ما با یکدیگر در ارتباط بودیم. با آنکه این فیلم از نظر تجاری شکست کامل خورد ولی حالا یکی از افتخارات سینمای ایران است.
وی افزود: زمانی که در ژنو این فیلم را نمایش دادیم با استقبال بسیاری مواجه گردید و بحث ها و تحلیل های زیادی پیرامون آن شکل گرفت. «ناخدا خورشید» معرفی خردمندانه ای از سینمای ایران است. این فیلم به لحاظ مردم شناسی اهمیت بسیاری دارد و خصوصاً مردم جنوب کشور در آن به خوبی معرفی شده اند. من معتقدم کشور ما مدیون جنوب ایران است و به قول ناصر تقوایی همه مردم ایران به صورتی جنوبی هستیم.
یشایایی توضیح داد: «ناخدا خورشید» دارای چنان ساختمان محکمی است که حتی یک فریم از این فیلم را نمی توان حذف نمود. در حقیقت فیلم متعلق به آقای تقوایی و هنرمندان بزرگی است که این اثر را ساخته اند و بطور قطع اگر علی نصیریان نبود این فیلم هیچ گاه ساخته نمی شد. یادم می آید منطقه مورد نظر از نظر آب و هوا ناسازگار بود و امکانات پذیرایی نداشتیم و این جمعیت در یک مهمانخانه ساده مستقر بودند و تنها کسی که سبب شد مشکلات مرتفع شود، آقای نصیریان بود. از نظر من به غیر از آقای تقوایی، فیلم متعلق به آقای نصیریان است.
نگاه مان این بود که مدلول تهیه کننده را از سرمایه گذار جدا کنیم
یشایایی درباره ی معیار خود در تهیه کنندگی فیلم اظهار داشت: من و گروهی از دوستانم نگاه مان این بود که مدلول تهیه کننده را در سینمای ایران از سرمایه گذار جدا نماییم. معتقدم تهیه کننده در به عاقبت رسیدن یک فیلم دارای تاثیر وجودی است. در سینما، بیشتر تهیه کننده ها خانم هستند و علت این است که خانم ها حوصله بیشتری دارند.
وی درباره ی تفاوت کار ناصر تقوایی و زنده یاد داریوش مهرجویی بیان کرد: هر ۲ دارای خصوصیاتی منحصر به فرد بودند. درباره ی تقوایی نکته ای وجود داشت و این بود که او خود نویسندگی می کرد و در هنگام فیلمبرداری اگر دیالوگی را نمی پسندید در جا آنرا تغییر می داد و بدین ترتیب موقعیت بسیار بهتر شکل می گرفت. تفاوت دیگر میان این ۲ هنرمند این بود که ناصر تقوایی به سرنوشت تهیه کننده کاری نداشت.
در این برنامه هنرمندانی چون داریوش مودبیان، محمود دینی، مسعود فروتن، کیوان کیانی، علی قوی تن، اسماعیل پوررضا، سیاوش دولتسرایی و اعضای باشگاه مخاطبان موزه سینما حضور داشتند.
منبع: كیت هنری
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب