بازگشت كتیبه باستانی ایرانی به مؤسسه شرق شناسی شیكاگو
كیت هنری: كتبیه ایرانی باستانی دو هزار و 500 ساله منقش به تصویر حكاكی شده نبرد یك شیر و گاو كه به مدت 80 سال در موزه هنرهای زیبا در بوستون نگهداری می شد، به مؤسسه شرق شناسی دانشگاه شیكاگو بازگردانده شد.
به گزارش كیت هنری به نقل از ایسنا و به نقل از شیكاگو نیوز، این اثر باستانی به مناسبت صدمین سالروز تاسیس مؤسسه شرق شناسی دانشگاه شیكاگو كه همواره از آن بعنوان یكی از مهم ترین مراكز مطالعه تمدن خاورمیانه باستان یاد می شود، به این مكان بازگردانده شد.
این اثر باستانی نادر و باارزش از تاریخ بیست و هشتم سپتامبر در موسسه شرق شناسی برای عموم مردم به معرض نمایش گذاشته خواهد شد.
هدف از حكاكی این و حیوان بر روی تخته سنگ، نمایش قدرت امپراتوری گسترده ایران (هخامنشیان) بود. این تخته سنگ عظیم تا سال ۱۹۳۱ در ویرانه های تخت جمشید باقی ماند، تا اینكه در جریان جستجوهای گسترده مؤسسه شرق شناسی دانشگاه شیكاگو در این محل كشف شد. در ۸۰ سال قبل این كتبیه ۴۰۰۰ پوندی به موزه هنرهای زیبا دانشگاه بوستون امانت داده شده بود.
«كریستوفر وودز» مدیر مؤسسه شرق شناسی دانشگاه شیكاگو بیان كرد: «بسیار مفتخریم كه به مناسبت گرامیداشت صدمین سالروز آغاز تحقیقات موثر موسسه شرق شناسی، شاهد بازگشت این كتیبه باارزش به شیكاگو هستیم.»
قدمت این كتیبه سنگی به قرن چهارم قبل از میلاد مسیح باز می گردد. در آن زمان تخت جمشید بعنوان مركز تشریفاتی امپراطوری هخامنشیان كه بخش اعظمی از خاورمیانه را به سلطه خود درآورده بود، شناخته می شد.
«وودز» كه بعنوان یكی از پژوهشگران برجسته زبان سومری نیز شناخته می شود، بیان كرد: «با نگاه كردن به این یادبود، نگرشی از ایدئولوژی امپراطوری هخامنشیان و تصوری كه پادشاهان هخامنشی از خود داشتند و تصویری كه قصد داشتند بعنوان هویت خود برای دیگران به نمایش بگذارند را می توان درك كرد.»
«جین ایوانز» معاون مؤسسه شرق شناسی شیكاگو (OI) بیان كرد: «تصویر یك شیر و گاو در فرهنگ خاورمیانه باستان ریشه ی عمیقی دارد. این دو حیوان قدرتمند برای نمایش قدرت و اقتدار امپراطوری هخامنشیان بر روی این كتیبه سنگی حكاكی شده اند.»
در قسمتی از گزارش انتشار یافته در «شیكاگو نیوز» آمده است: امپراطوری هخامنشیان كه در ۵۵۰ قبل از میلاد مسیح به قدرت رسید، بزرگ ترین امپراطوری جهان شناخته می شود كه نحوه اداره سرزمین های تحت سلطه اش الگوی امپراطوری های بعدی قرار گرفت. اما این امپراطوری بعد از ۲۰۰ سال و بعد از حمله ارتش اسكندر مقدونی به انتها رسید.
بگفته « پلوتارك» مورخ رومی، ارتش اسكندر مقدونی از ۲۰۰۰۰ قاطر و ۵۰۰۰ شتر برای جمع آوری غنائم پرسپولیس استفاده نمود. آنچه كه باقی ماند، سالن ها، ستون ها، دروازه ها و پلكان هایی بود كه همگی آنها به دست صنعتگران ماهر هخامنشی حكاكی شده بودند.
بخش اعظمی از بقایای تخت جمشید بعد از ۲۰۰۰ سال همچنان پابرجا باقی مانده بودند. در همین دوران بود كه موسسه شرق شناسی دانشگاه شیكاگو با همكاری صدها نیروی انسانی جستجوهای هشت ساله خودرا در این محل شروع كرد. در جریان این اكتشافات اشیای مختلفی از كاسه و فنجان پادشاهان گرفته تا غنائم جنگی غارت شده از امپراطوری های دیگر كشف شد.
در این بین صدها كتیبه میخی كه جزئیاتی از نحوه زندگی مردمان تخت جمشید ارائه می دادند، نیز كشف شدند. با مطالعه این كتبیه های خط میخی، پژوهشگران موفق شدند اطلاعات بسیاری در ارتباط با نحوه معاملات املاك، مالیات و غیره بدست آوردند.
با اینكه خیلی از آثار كشف شده، در تخت جمشید باقی ماندند، یك سرستون سنگی عظیم به شكل گاو بعلاوه چندین اثر كوچكتر از طرف مقامات ایران به مسولان موسسه شرق شناسی دانشگاه شیكاگو اهدا و سپس به شیكاگو منتقل شد.
بازدیدكنندگان می توانند از این كتیبه ی شیر و گاو در كنار مجسمه سنگی عظیم گاو، چندین سر ستون و تعدادی دیگر از آثار تخت جمشید در گالری ایرانی موسسه شرق شناسی دانشگاه شیكاگو دیدن كنند.
به گزارش كیت هنری به نقل از ایسنا، در حالی هیچ تاریخی برای زمان اهدای این سرستون سنگی گاو و چند اثر كوچك تر آن به مسئولان شرق شناسی شیكاگو اعلام نشده كه درست در همان نقطه یعنی تخت جمشید، در سال ۱۳۱۳، الواحی كشف شدند كه به مرور به الواح هخامنشی یا شیكاگو شناخته شدند.
در آن سال این الواح با موافقت دولت وقت ایران، در ۵۰ صندوق چوبی شامل حدود دوهزار جعبه ی مقوایی و چند پیت نفتی كه در تخت جمشید (پارسه، پرسپولیس) آنها را به پارافین آب شده آغشته كرده بودند، بوسیله بوشهر به آمریكا فرستاده شدند. در همان زمان، قرارداد و موافقت نامه ای نیز تدوین شد كه در آن آمده بود، «ایران لوح هایی گلی را برای رمزگشایی و خواندن به امانت به دانشگاه شیكاگو كه مشغول كاوش تخت جمشید (پارسه، پرسپولیس) بود، می سپارد.» در اواخر سال ۱۹۳۶ یا ۱۹۳۷ میلادی برای حدود دو یا سه ماه، گل نوشته ها را پارافین زدایی كردند تا سال ۱۹۳۷ میلادی، آنها برای مطالعه آماده شدند، به سبب آگاهی كارشناسان فقط روی دوره ی ایلامی، كار به كندی پیش می رفت.
مطالعه ی گل نوشته ها در دانشگاه شیكاگو با شروع جنگ جهانی متوقف و بعد از اختتام جنگ در سال ۱۹۴۵ میلادی باردیگر شروع شد. حدود ۱۵۰ گل نوشته ی نوشته شده به همراه تعداد زیادی از قطعاتی كه فقط نقش مهر دارند همین طور تعداد زیادی خرده ریز از این الواح بین سال های ۱۳۲۷ تا ۱۳۳۱ به ایران برگشت داده شدند.
در سال ۱۳۸۴ نیز ۳۰۰ گل نوشته و قطعاتی كه توسط شادروان ریچاردهَلِك خوانده شده بودند، به ایران برگشت، بعد از آن این الواح مصادره شدند. برخی قطعات سفالی برگشت داده شده در سال ۱۳۹۴ كه متعلق به محوطه چغامیش بود را نیز جزو این الواح می دانند، اما آن آثار جزو الواح تخت جمشید نبودند، بلكه بیشتر قطعات سفالی بودند كه بر طبق قرارداد الجزایر به ایران برگشتند.
اما در طول حدود ۱۰ سال قبل به واسطه ی شكایت ها و اتفاق هایی كه رخ داده، هر بار زمان برگشت این الواح به كشور عقب می افتد و هنوز زمان دقیق بازگشت الواح هخامنشی با وجود موافقت كامل دانشگاه شیكاگو به این كار معین نمی باشد.
به قول ارفعی، هم اكنون «تعداد زیادی خرده ریز شماره نشده و تعداد زیادی قطعات شماره گذاری شده وجود دارد كه در اولین قدم بر طبق تعداد جعبه ها در آن زمان، كه دو هزار و ۳۵۳ جعبه ی مقوایی بوده اند، آنها باید دسته بندی شوند. در هر جعبه تعداد آن قطعات نوشته شده بود، مثلا در یك جعبه ۲۰ عدد و در جعبه ی دیگری پنج قطعه لوح یا گل نوشته قرار داشت كه باید هر كدام را به صورت تك تك با دو هزار و ۳۵۳ جعبه مطابقت داد، بنظر می رسد چیزی بین ۱۲ تا ۱۴ هزار لوح و موارد دیگر آنها شماره گذاری می شوند.
بقیه ی الواح خرده ریزهایی هستند كه شماره رسمی در دانشگاه شیكاگو به آنها داده نشده است، یعنی شماره ای كه از نظر علمی بخواهند بعدا روی آن كاری كنند. بدین سبب باید آن قطعات نیز جزو خرده ریزها حساب شوند و بررسی كرد در چه حدی هستند و آیا می توان آنها را به یك كتیبه های بزرگتر وصل كرد یا كارشناسان خبره در وصالی آثار تاریخی قطعات كتیبه هایی كه جدا شده اند را به یكدیگر بچسبانند.»
منبع: كیت هنری
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب